آنیمای معشوق در غزل های عطار بر پایۀ نقد کهن الگویی یونگ

کهن الگوی آنیما، یکی از اصطلاحات بنیادی در روانشناسی یونگ است که در ناخودآگاه فردی و جمعی نوع بشر جای گرفته و تجسم تمامی گرایش های زنانه در روح مردبه شمار میرود. یکی از نمودگاه های اصلی ناخودآگاه بشری و به تبع  آن، آنیما، هنر و ادبیات است. در شعر کهن فارسی، به ویژه غزل های عطار، این کهن نمونه بیشتر در قالب معشوق جلوه گر شده است که در تحقیق حاضر با روشی توصیفی تحلیلی بررسی میگردد. نقد کهن الگویی غزل های عطار منجر به کشف ماهیت، ویژگی و نقش اسطوره ها در جهان بینی شاعرانۀ او میشود. آنیما در غزلهای شاعر، روساختی جسمانی و ژرفساختی معنوی دارد و به نوعی ازلی و ابدی و متعلق به همۀ انسانهاست . معشوقی که عطار در نظر دارد، همسو با دیدگاه یونگ ،غالباً در خواب و رویا ظاهر میشود و بیداری مانع تداوم این دیدار است. آنیما در نگاه شاعر، دو وجه دارد: مثبت که عامل اصلی کمال آدمی و منفی که مایۀ نابودی اوست. عطار برای تبیین هرچه بهتر معشوق مورد نظر خود از تصاویر کهن نمونه ای متعددی همچون «درخت، پرنده، پری، ماه، خورشید و بت (صنم)» بهره گرفته است.