مقایسه منظومه‌های عاشقانۀ «رابعه و بکتاش» عطار و «سلامان و ابسال» جامی

منظومه تمثیلی «رابعه و بکتاش» از الهی‌نامه عطار نیشابوری، با درون‌مایه عرفانی در 421 بیت با مضامین عشق عذری سروده شده‌است. رابعه با اینکه شاهزاده است، عاشق بکتاش (غلام برادرش حارث) می‌‌شود. منظومه‌ «سلامان و ابسال» نیز در 10860 بیت از هفت‌اورنگ جامی، داستان تمثیلی شرح دلدادگی ابسال (دایه) به سلامان است. در هر دو داستان، دختران شروع‌کننده عشق‌اند. «رابعه» عاشق «بکتاش» و «ابسال» عاشق «سلامان» و عشقشان نسبت‌به معشوق پایدار و پاک است. هر دو شخصیت از خاندان سلطنتی هستند؛ پدر رابعه، شاه بلخ و پدر سلامان، شاه یونان است و هر دو از درون خانواده به زندگی خود پایان می‌‌دهند. «رابعه» توسط برادرش از بین می‌رود و «ابسال» خود را در آتش می‌سوزاند. این پژوهش که به روش توصیفی و تحلیل‌‌ محتوا انجام شد، نشان می‌‌دهد که مهارت سرایندگان این دو منظومه در توصیف دقیق عشق و همچنین منش شخصیت‌‌ها، مخاطب را تا پایان داستان تحت‌تاثیر قرار می‌‌دهد و با وجود رمزآلود‌بودن هر دو حکایت، عشقی جذاب و پایدار در سیر داستان روایت می‌‌شود. مسالۀ اصلی این پژوهش مقایسه منظومه‌های عاشقانۀ «رابعه و بکتاش» عطار و «سلامان و ابسال» جامی و بیان تفاوت‌ها و همانندی‌های دو منظومه، تبیین و توصیف دقیق عشق و همچنین منش شخصیت‌ها و تاثیر آن بر مخاطب است و اینکه فضای عاشقانۀ داستان چگونه در پیشبُرد روند داستان موثر بوده‌است؟