پژوهشی در اخوانیه‌های معاصر

اخوانیه و اخوانیه سرایی یکی از گونه های دیرپای ادبیات فارسی و جزو زیرشاخه های ادب غنایی است که شاعران از سده های نخستین ادب فارسی، بدان توجه داشته‌اند. اخوانیه به اشعاری گفته می شود که میان دو شاعر که با یکدیگر رابطه ی دوستی و برادری دارند، رد و بدل می شود. درون‌مایه ی اخوانیه ها بسیار گسترده است؛ امّا بیشتر حول محورهای: ستایش از دوستان اهل فضل و ادب، احوال‌پرسی های دوستانه، شکوه و گلایه های خصوصی، شکایت از روزگار و اهل روزگار، طنز و طیبت و... می چرخد. پژوهشگران و محققان ادب فارسی اعتنای چندانی به این خرده‌ژانر ادبی نداشته‌اند و تحقیقات بسیار کمی در این زمینه به سامان رسانده‌اند. در این پژوهش، با استفاده از روش تحلیلی – توصیفی، ضمن بررسی اجمالی تاریخچه ی اخوانیه، نمونه های آن را در آثار شاعران معاصر بررسی و گونه های مختلف آن را دسته بندی کرده ایم. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد گسترش ابزارهای گوناگون ارتباطی در روزگار معاصر، از رونق اخوانیه‌سرایی کم نکرده است. نیز، با وجود دگرگونی‌های بسیاری که ساخت و درون‌مایه‌ی شعر فارسی در سده‌ی حاضر به خود دیده است و بسیاری از قالب‌های کهن و گونه‌های ادبی در برابر تحولات شعر نوگرا به ورطه‌ی فراموشی سپرده شده‌اند، شاعران معاصر به شکلی بسیار گسترده، به سنت اخوانیه‌سرایی توجه داشته‌اند.