زندگی تاریخی مهدی مرعشی (راوی تفسیر امام حسن عسکری (ع) و بخشی از احتجاج طبرسی)

دو کتاب «الاحتجاج» و «تفسیر امام حسن عسکری(ع)» از جهات گوناگونی میان برخی دانشمندان شیعیه، به ویژه علمای جدید مورد مناقشه و گفتگو است. مناقشات این دو کتاب شیعی، چند بعدی و از لایه‌های متعددی تشکیل شده است؛ یعنی هم شامل، تاریخ تالیف، و نیز انتساب کتاب به مولف و هم شامل اسناد و محتوای کتاب‌ها است. در این میان و پیرامون این دو کتاب، یک نکته بسیار حائز توجه و اهمیت است؛ و آن این که تمام کتاب تفسیر امام حسن عسکری(ع) و نیز بخش قابل توجه‌ای از کتاب احتجاج، به نقل از یک راوی، با نام «مهدی بن ابی‌حرب» یا «مهتدی بن الحارث» است. اطلاعاتی از شرح حال و ترجمه وی در منابع رجال و تراجم شیعه وجود ندارد. بنابراین، لازم است این راوی شناسایی و ترجمه شود. در پژوهش حاضر، با بهره‌گیری بیش از نود منبع، شرح حال وی جستجو و تجزیه و تحلیل و ارائه شده است

historical life of mehdi mar’ashi (narrator of imam hasan askari's interpretation book and part of tabarsi's ihtijaj)

the two books al-ihtijaj and tafsir of imam hasan askari (pbuh) are the subject of debate anddiscussion among some shia scholars, especially the new ones, from various aspects. the controversies ofthese two shiite books are multi-dimensional and consist of many layers; it includes the date ofcompilation, the attribution of the book to the author, and the documents and contents of the books. aboutthese two books, one point is very important: the whole book of imam hasan askari's interpretation bookand a significant part of the book ihtijaj are quoted by a narrator named mahdi bin abi harb or mohtadibin al harith. there is no information about his history and biography in the sources of shia biographies.therefore, it is necessary to identify this narrator. in this research, using more than ninety sources, hisbiography has been searched, analyzed and presented.