دلایل ساخت قبه‌الصخره توسط عبدالملک بن مروان

قبه‌الصخره، یکی از قدیمی ترین بناهای تاریخیِ برجای‌مانده از دوره امویان است که در سال 66 هجری به دستور عبدالملک بن مروان (متوفای 86ﻫ.ق) ساخته شد. مشهور است که هدف اصلی عبدالملک برای ساختن گنبد بر روی صخره شریفه، جلوگیری از تماس مردمان شام و مصر با عبدالله بن زبیر بود که در مکه حکومت می کرد و مردم را به بیعت با خود فرا می خواند.پژوهش حاضر نشان می دهد که عبدالملک برای ساخت قبه‌الصخره، علاوه بر دلیل یادشده، انگیزه های دیگری نیز داشته است؛ از جمله: جلب قلوب یهودیان شام، مقابله با تفوّق تمدنی فرهنگی رومیان مسیحی، زنده نگه داشتن حادثه معراج پیامبرs، محافظت از صخره در برابر تغییرات جوّی و به یادگار نهادن اثری از دوران حکومتداری خویش، می توانند دلایلی موجه برای این کار دانسته شوند. این مقاله درصدد است با رویکرد توصیفی تحلیلی، دلایل و انگیزه های عبدالملک از ساختن قبه‌الصخره را بررسی کند و آنها را به بوته نقد بنشاند.

Reasons for Building the Dome of the Rock by Abdul Malik bin Marwan

The Dome of the Rock is one of the oldest surviving historical monuments from the Umayyad period, which was built in 66 AH by the order of Abdul Malik bin Marwan (d. 86 AH). It is known that Abdul Malik’s main purpose in building the dome on the honorable Rock was to prevent the people of Syria and Egypt from contacting Abdullah Ibn Zubayr, who ruled in Mecca and called on the people to pledge to him.The present study shows that Abdul Malik had other motives for building the Dome of the Rock, in addition to the mentioned reason; These include: capturing the hearts of the Jews of the Sham, countering the civilizationcultural supremacy of the Christian Romans, keeping alive the event of the Prophet’s ascension, protecting the rock from climate change, and commemorating a trace of his reign. This article seeks to examine the reasons and motives of Abdul Malik for building the Dome of the Rock with a descriptiveanalytical approach and criticizes them.