جایگاه ابن ‌فقیه در دیدگاه‌ اقتصادی جغرافیانگاران مسلمان سدۀ سوم و چهارم هجری

سده سوم هجری از نظر نگارش آثار و شکل‌گیری مکاتب جغرافیایی از مقاطع مهم به شمار می‌رود. توجه به مسائل اقتصادی، شیوه معیشت و تولیدات خاص هر منطقه، یکی از مشخصه‌های مهم آثار این دوره به‌ویژه ابن ‌فقیه است. ابن ‌فقیه در اثر خود ضمن معرفی کالاها و تولیدات ‌خاص هر منطقه، دیدگاه‌هایی را در مورد این تولیدات بیان کرده است. وی به دیدگاه‌های مطرح‌شده جغرافیا نگاران ادوار گذشته در حوزه مسائل اقتصادی نظم داده و در نوع نگارش آثار جغرافیایی و شیوه پرداخت به مقوله اقتصاد و تولیدات هر منطقه در سده چهارم اثر گزارده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با اتکا به منابع و مآخذ موجود، تلاش می کند ضمن بیان دیدگاه اقتصادی ابن ‌فقیه، تاثیر وی بر جغرافیا نگاران سده بعدی را بررسی کند.یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که نه تنها برخی جغرافیا نگاران سده سوم از ابن ‌فقیه اثر پذیرفته‌اند، بلکه روش و دیدگاه وی بر روش جغرافیانگاران سدۀ چهارم نیز اثرگزار بوده است.

Ibn alFaqih’s Position in the Economic View of Muslim Geographers of the Third and Fourth Centuries AH

The third century AH is one of the most important periods in terms of writing works and the formation of geographical ideologies. Attention to economic issues, livelihood method and specific products of each region is one of the important characteristics of the works of this period, especially Ibn alFaqih.Ibn alFaqih, In his work, while introducing the goods and specific products of each region, has expressed views about these products. He has regulated the views of geographers of the past in the field of economic issues and has influenced the type of writing of geographical works and the method of paying attention to the economy and products of each region in the fourth century. The present research uses a descriptiveanalytical method and by seeing available sources and references, while expressing the economic view of Ibn alFaqih, studies his influence on the geographers of the next century. The findings of this study show that not only some third century geographers were influenced by Ibn alFaqih, but also his method and perspective influenced the method of fourth century geographers.