عمربن‌اذینه و گونه‌شناسی روایات او در غیر از کتاب سُلیم

کتاب سلیم، قدیمی‌ترین کتاب تاریخی کلامی شیعه از قرن اوّل و دوم هجری در مورد فضایل و جایگاه اهل‌بیتd و عاقبت دشمنان و مخالفان آنان است که به دلیل اهمیت تاریخی و مباحث کلامی آن، سُلیم، کتاب سلیم و ابان‌بن‌ابی‌عیاش، راوی کتاب، بارها مورد نقد و بررسی موافقان و مخالفان قرار گرفته است؛ اما راوی اصلی که کتاب از طریق او برای راویان بعدی انتشار یافته، یعنی عمربن‌اذینه، از شیعیانِ مورد اعتماد ابان و از اصحاب امام صادق(ع) و امام کاظم(ع) است که تا کنون هیچ تحقیق مستقلی از موافق یا مخالف در باره وی دیده نشده است. حال، این سوال مطرح است که عمربن‌اذینه کیست؟ و دارای چه گرایش فکری و کلامی بوده است؟ پژوهش حاضر، با روش توصیفی تحلیلی، برای بررسی شخصیت عمربن‌اذینه از طریق اطلاعات تاریخی در مورد وی و جمع‌آوری و دسته‌بندی روایات او از منابع دیگر حدیثی، رجالی و تاریخی شیعه، سامان یافته است. هدف از جمع‌آوری اطلاعات تاریخی و دسته‌بندی روایات عمربن‌اذینه، دست یافتن به نگرش فکری، کلامی و در نهایت، مقایسه ایشان با راوی کتاب سلیم است که آیا عمربن‌اذینه در منابع رجالی و تاریخی شیعه می‌تواند همان عمربن‌اذینه راوی کتاب سلیم باشد یا خیر؟ یافته‌های تحقیق، حاکی از آن است که عمربن‌اذینه بیشتر نگرش فقهی و البته کلامی اعتدالی داشته است؛ نه آن گرایش کلامی حدّ اکثری که در کتاب سلیم دیده می‌شود و این امر، نشان‌دهنده دو شخصیت متفاوت از راوی کتاب و شخص به‌دست‌آمده در این پژوهش است.