مکاتبات ساکنان ایران با امام هادی(ع)

دوستی و پذیرش تفکر اهل‌بیت(ع)، از گذشته‌های دور در شهرهای مختلف ایران تردیدناپذیر است. با اینکه در قرن سوم، فضای غالب ایران با جریان عمومی اسلامی همسو بود، اما رگه‌های تشیع در شهرهای مختلف ایران قابل توجه است. اندیشمندانی در این شهرها، مسائل روز خود را از امام می‌پرسیدند و مشکلات خود را مرتفع می‌کردند. نامه‌نگاری، از روش‌هایی متداول آن زمان و مورد استفاده یاران امام هادی(ع) برای بهره‌گیری از دانش آن امام(ع) بود. پژوهش حاضر، بر اساس مناطق جغرافیایی و سپس نام راویان سامان یافته و این مسئله را رصد کرده که مناطق مختلف ایران در این خصوص چه نقشی ایفا کرده‌اند و در قیاس با یکدیگر، علل و عوامل نگارش نامه‌ها و نیز محتوای نامه‌ها چه بوده است. مطالعات انجام‌شده با روش تاریخیِ مبتنی بر توصیف و تحلیل، رابطه مستقیمی را میان جمعیت شیعه و تعداد نامه‌ها ترسیم می‌کند و نشان می‌دهد که قم، نقش بیشتری ایفا کرده و محور اصلی نامه‌ها مسائل فقهی، کلامی و اجتماعی بوده است.