مخالفت‌های داخلی با برگزاری جشن‌های 2500 ساله شاهنشاهی؛ چرا و چگونه؟

جشن های 2500 ساله شاهنشاهی، در مهرماه 1350ش برگزار شد. یکی از اصلی ترین اهداف محمّدرضا شاه از برگزاری این جشن ها، کسب مشروعیت برای حکومت خود بود؛ اما حکومت پهلوی در تحریک حس ناسیونالیستی مردم جهت شرکت گسترده در این جشن ها، با وجود تمام تبلیغات خود، تا حدود بسیاری ناکام و عاجز ماند و مردم حضور گسترده ای در جشن ها نداشتند. علاوه بر این، گروه های مختلفی با برگزاری این جشن ها به مخالفت علنی پرداختند. اینکه مخالفان برگزاری این جشن ها در داخل کشور شامل چه گروه هایی بودند و چرا به مخالفت علنی اقدام ورزیدند، مسئله‌ای است که در این مقاله به آن پرداخته خواهد شد. باید گفت که «روحانیون» و در راس آن‎ها امام خمینیv، «دانشجویان» و در راس آنان دانشجویان دانشگاه تهران، «گروه‎های چریکی» و «عدّه‎ای از مردم مبارز»، از جمله گروه‎هایی بودند که به صورت علنی با جشن‎ها به مخالفت پرداختند. چهار علّت اصلی این مخالفت ها را می توان این‌گونه بیان کرد: علت اوّل: اسلام زدایی، از علل اصلی مخالفت روحانیون مذهبی با جشن ها بود. علت دوم: وجود خفقان سیاسی و نبودِ آزادی‎های دموکراتیک در نظام شاهنشاهی. این در حالی است که محمدرضا شاه به عنوان راس هرم قدرت در حکومت پهلوی، پیش از برگزاری جشن ها و نیز در سخنرانی خود به مناسبت افتتاح جشن‌های 2500 ساله، بارها به رعایت حقوق بشر از سوی کورش هخامنشی اشاره و تاکید کرده بود. علت سوم: خارجی بودن تدارکات این جشن ها؛ تدارکاتی که در صد بسیار بالایی از آن توسط کشور فرانسه فراهم آمده بود. علّت چهارم: وضعیت نامطلوب مردم و جامعه‎ ایران از لحاظ اقتصادی در مقایسه با هزینه‎های بسیار گزاف جشن ها.