جلوه‌‌های آیرونی در شعر حافظ

آیرونی موجد چندوجهی‌شدن معنا و گسترش تضاد معنایی در درون متن است. این پژوهش، ضمن طرح چهارچوب نظری آیرونی در سطح بلاغی، کوششی است در جهت تنویر مولفه‌های آیرونی، استخراج ویژگی مشترک آیرونی و صنایع معنوی ادبیات فارسی، واکاوی ترفندها و کرانه‌‌ها و گونه‌‌های کارآمد آیرونی، بررسی و تحلیل گونه‌‌های آن در شعر حافظ. روش تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی از نوع کیفی و کتابخانه‌‌ای است و داده‌‌ها با مطالعه کتاب‌‌ها و مقالات، گردآوری شده‌‌اند‌‌. با توجه به ارزش طنز در رشد فکری و روشنگری جامعه در بیان رذالت‌‌ها، هدف پژوهش، تبیین روش‌‌های ایحاد آیرونی در شعر حافظ است. دست‌یافته‌ها براساس مستندات ارزیابی‌شده، بیانگر آن است که آیرونی با برخی از صناعات ادب فارسی وجه اشتراک دارد نه انطباق. این صنایع در شبکه آیرونیک، پیچیدگی ایجاد می‌کند و آن را هنری‌‌تر می‌‌سازد. استعاره تهکمیه با آیرونیِ کلامی انطباق دارد. همه گونه‌‌های آیرونی ـ به‌جز آیرونی رمانتیک ـ را می‌توان با شعر حافظ انطباق داد. اندیشه‌های دینی و سیاسی طبقه‌‌های مختلف جامعه، مهم‌ترین موضوع‌‌هایی است که منطبق بر خاصیت آیرونی در شعر حافظ است.