نقد روان‌کاوانه سوگ‌‌نامه‌های خاقانی شروانی

روان‌کاوی و ادبیّات، رابطه‌‌ای دوسویه دارند. ادبیّات سبب تلطیف روان می‌‌شود و روان‌کاوی به کالبدشکافی آن می‌‌پردازد. آنچه امروزه روان‌کاوان مطرح می‌‌کنند، در ادبیّات گذشته حضور داشته است و اکنون نیز با هویّت یافتن دانش روان‌کاوی، به صورت علمی مطرح می‌‌شود. با بررسی یک اثر هنری از دیدگاه روان‌شناختی، می‌‌توان به نکاتی چون ویژگی‌‌های شخصیّتی هنرمند و بازتاب آنها در خلق اثر پی برد. در این نوشتار ـ که نتیجه بازخوانی انتقادی سوگ‌‌نامه‌‌های خاقانی و تحلیل روان‌کاوانه آنهاست ـ با بهره‌‌گیری از روش استقرایی، مفاهیمی چون تصعید و فرافکنی و خودفریبی و خودشیفتگی و حمایت اجتماعی، و همچنین حضور ناخودآگاه فردی و جمعی و سایه و کشمکش‌‌های نهاد و فرامن، بررسی شده است.