نگاهی تحلیلی به سیمای زن در ناتوـ رآلیسم سال‌های ابری

سال‌های ابری را از گونه «رمان خاطرات» یا «خودزیست‌نامه» (autobiography) به شمار آورده‌اند که از الگوهای رآلیسم بومی و منطقه‌ای (local realism) بهره برده است. به سبب نوع نگاه نویسنده به جامعه و بازنمایی صریح و عریان واقعیّت‌ها، واقع‌گرایی اثر را برگرفته از اصول فکری مکتب سوسیالیسم دانسته‌اند و در نهایت آن را مولود دو مکتب ادبی و سیاسی «رآلیسم» و «سوسیالیسم»، یعنی «رآلیسم سوسیالیستی» (socialistic realism) خوانده‌اند. امّا اصلی‌ترین موضوعی که ـ علاوه بر درونمایه فقر و نمادها و نمودهای آن ـ کانون توجّه نویسنده قرار گرفته، پردازش تصویری زنده و طبیعی از زن و زندگی او در جامعه‌ای فقر زده و نظام اقتصادی، سیاسی، فکری و فرهنگیِ بی انتظام و فاسد است. نوع نگرش نویسنده به زن، و شیوه‌های گوناگون واقعه‌گویی و واقع‌نمایی در سال‌های ابری برای پژوهش مورد توجّه و مطالعه نگارنده قرار گرفت. حاصل بررسی‌ِ سبک و نوع کار نویسنده، مکتب ادبی و فکری وی و شخصیّت‌پردازی زنان در این اثر نشان می‌دهد که با وجود تعدّد اشخاص داستان، شخصیّت‌پردازی زنان، عمقِ بیشتری دارد و ملموس‌تر و باورکردنی‌تر است. نوع نگاه نویسنده به «زن»، «جنسیّت» و «نقش» او در جامعه و خانواده، نگاهی خاص و معنادار است که نه رآلیسم محض است و نه صرفاً برگرفته از مولّفه‌های مکتب سوسیالیسم. حضور پر رنگ «زن» در متن خاطرات سال‌های ابری از او شخصیّتی خاکستری و گاه تیره می‌نمایاند که یا در پیکار مداوم با تقدیر محتوم خود است و یا بر آرزوهای از دست رفته‌اش می‌موید. رآلیسم سال‌های ابری، رآلیسمی چندسویه و چند بُعدی است که بیش از همه از مولّفه‌های مکتب ناتورالیسم بهره گرفته است. بنابر این، رآلیسمی که درویشیان به کار می‌برد، ترکیبی است و می‌توان آن را «رآلیسم ناتورالیستی» یا به کوتاهی، «ناتوـ رآلیسم» (natu-realism) نامید.