مولفه های ساختاری و محتوایی ادبیات داستانی کودک و نوجوان: مرور نظام مند

نویسندگان هنگام نوشتن برای کودکان و نوجوانان معیاری در ذهن دارند، محققان و ناقدان حوزۀ ادبیات کودک نیز نقدها و معیارهایی ارائه می‏‌کنند. در این بین، مطالعه‌‏ای جامع و هدفمند که بتواند معیارها و مولفه‏‌های ساختاری و محتوایی مشخصی را برای ادبیات کودک و نوجوان ارائه دهد، وجود ندارد. هدف پژوهش حاضر استخراج «مولفه‏‌ها و معیارهای ساختاری و محتوایی ادبیات کودک» برای گروه سنی 12 تا 18 سال است.مطالعۀ حاضر به روش مرور نظام‌‏مند انجام شده است. این مطالعه با جستجوی مقالات براساس کلیدواژه‏‌های «ادبیات داستانی»، «ادبیات نوجوان»، «ادبیات کودک»، «ساختار»، «محتوا» و «معیار» در پایگاه‏‌های نورمگز، مگیران، علوم انسانی، سیویلیکا، پایگاه مقالات دانشگاه تهران و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (isc) انجام شد و در نهایت معیارها و مولفه‌های ادبیات داستانی کودک و نوجوان استخراج گردید.با انجام مرور نظام‌‏مند، 834 مقاله استخراج شد. طی فرایند غربال‏گری مقالات با بررسی عنوان‏‌ها، چکیده و محتوای کامل مقالات استخراج شده، در نهایت هشت مقاله برای تجزیه و تحلیل نهایی انتخاب شدند. مولفه‌‏های استخراج شده، به دو طبقۀ اصلی مولفه‏‌های محتوایی و ساختاری تقسیم شدند. طبقۀ محتوا، به سه زیرطبقۀ روان‏‌شناختی، آموزشی - مهارتی و علاقه‌‏مندی‌ها و سلایق نوجوانان تقسیم شد. طبقۀ ساختار نیز در سه زیرطبقۀ ویژگی‌‏های ادبی، نوع و عنوان داستان و شخصیت‌‏پردازی طبقه‏‌بندی شد.نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌‏دهد تفاوت‏‌های ظریف ساختاری و محتوایی بین ادبیات داستانی نوجوان با ادبیات کودک و یا ادبیات داستانی بزرگسال وجود دارد که باید در تولید اثر برای این گروه سنی مورد توجه قرار گیرد. نتایج این مرور نظام‏‌مند، به‌عنوان معیارها و مولفه‏‌های ساختاری و محتوایی ادبیات کودک، می‏‌تواند مبنایی برای مدیران و تصمیم‏‌گیران حوزۀ ادبیات کودک و نوجوان جهت برنامه‏‌ریزی و سیاست‏‌گذاری در این حوزه، مخصوصاً برای گروه سنی 12 تا 18 سال باشد.

structural and content components of fiction literature for children and adolescents: a systematic review

children fiction’s writers have their own standards and criteria. researchers and critics in the field of children’s literature also provide reviews and standards.meanwhile, there is no comprehensive and targeted study that can give specific criteria and structural and content components for children’s literature.the current research aims to extract structural and content components and criteria of children’s literature for the age group of 12 to 18 years children.this study was conducted using a systematic review method and carried out by searching for articles based on these keywords fictional literature, juvenile literature, children’s literature, structure, content and component in several scientific databases: noormagz, magiran, ensani, isc, the university of tehran’s scientific journals database and civilica databases were conducted. the criteria and components of fiction literature for children and adolescents were extracted.by conducting a systematic review, 834 articles were extracted. during the screening process of the articles by examining the titles, abstracts, and full text of the extracted articles, finally, 8 articles were selected for the final analysis. the extracted components were divided into two main classes content and structural components. the content class was divided into three subclasses: psychological, educational skills, and teenagers’ interests and tastes. the structure class was also classified into three subclasses: literary features, story type, and title, and characterization.the results of this research show that there are subtle structural and content differences between juvenile fiction and children’s or adult fiction that should be taken into account when writing stories for this age group. the results, as structural and content criteria of children’s literature, can be a basis for managers and decision-makers in the field of children’s and adolescent literature for planning and policy-making in this area; especially for the age group of 12 to 18 years.