فریدون رهنما و تاثیرجنبش فرا واقع‌گرا بر شعر نو فارسی

سوررئالیسم یکی از نهضت‌های ادبی است که از ابتدای قرن بیستم در فرانسه و اروپا پیدا شد، به ادبیات دیگر ملل از جمله ادبیات  فارسی راه یافت و بر آن‌ها تاثیر گذاشت. در ایران جریان‌های شعری «موج نو» و «حجم‌گرا»، بیش از سایر جریان‌های شعر معاصر از این جنبش تاثیر پذیرفته‌اند. هدف پژوهش حاضر، بررسی عملکرد تاریخی و اجتماعی نهضت سوررئالیست و تاثیر اشعار پل الوار، شاعر فرانسوی بر فریدون رهنما شاعر ایرانی است. جنبش فرا واقع گرای فرانسه به‌واسطۀ چند چهرۀ تاثیرگذار در دهۀ سی شمسی به ایرانیان شناسانده شد. یکی از این چهره‌ها فریدون رهنماست. این شاعر ایرانی که به دو زبان فرانسوی و فارسی شعر  می‌سرود، و سروده‌های فرانسوی‌اش تحسین پل الوار را بر انگیخته بود، در محافل گوناگون حاضر  می‌شد و شاعران جوان را با آنچه در اروپا می‌گذشت آشنا می‌کرد. از جمله این جوانان که در حلقۀ دوستان او جای داشتند یکی احمد رضا احمدی و دیگری یدالله رویایی بود. می‌دانیم که اولی بنیان‌گذار موج نو شعر فارسی شد و دومی سلسله جنبان شعر حجم‌گرا. در اثر این مجالست‌ها شاعران  حتی  تجربه‌های زیستۀ نسل نخست سورئالیست‌ها را تکرار کردند. از جمله به تمرین نوشتار خودکار و نوشتار گروهی که ابداع دادائیست‌ها و سوررئالیست‌های نسل نخست است دست یازیدند. این مقاله با روش تحلیل محتوا و رویکرد تطبیقی در ابتدا نگاهی کوتاه به جنبش فراواقع گرا و اصول این جریان ادبی میندازد و در نتیجه نشان می‌دهد که فریدون رهنما با علاقمندی به ادبیات کلاسیک ایران مانند شاهنامه فردوسی، تاریخ بیهقی و... مکتب فراواقع گرا را با سبک این متون ترکیب می‌کند و راه و شیوۀ جدیدی پیش پای شاعران نوپرداز، موج نو و حجم در ادبیات معاصر ایران از جمله احمد شاملو، فروغ فرخزاد، احمد رضا احمدی، نادر نادرپور، یدالله رویایی و دیگران می‌گذارد.

fereydoun rahnama and the influence of the surrealist movement on contemporary persian poetry known as “she’r-e no” (translates in english as “new poetry”)

surrealism is one of the literary movements that emerged at the beginning of the 20th century in europe and france, influencing other nations’ literature, including persian literature, with significant impact. in iran, the poetic movements known as moj e no (translated into english as “new wave”) and hajm gara have been more influenced by this school than other contemporary poetic movements. the aim of the present study is to investigate the historical and social impact of the surrealist school and the influence of french poet paul éluard’s poems on iranian poet fereydoun rahnama.  the french postmodernist movement was identified by iranians in the twentieth century through several influential figures. one of these figures is forough farrokhzad. this iranian poet who wrote poetry in both french and persian, and whose french poems were admired by paul eluard, participated in various gatherings and acquainted young poets with what was happening in europe. among these youths who were part of her circle of friends were ahmad reza ahmadi and yaddollah royaee. we know that the first established the foundation of the new wave of persian poetry, while the second initiated the movement of voluminous poetry. as a result of these literary gatherings, poets even repeated the life experiences of the first generation surrealists. among these practices were automatic writing and group writing, which were invented by the dadaists and surrealists of the first generation. using the method of content analysis and a comparative approach, this article first provides a brief overview of the surrealist movement and its literary principles. it then demonstrates that fereydoun rahnama’s interest in classical iranian literature, such as ferdowsi’s shahnameh and beyhaqi’s works, leads him to blend the surrealist school with the style of these texts. this fusion paves the way for a new form of poetry called new wave and contributes to the volume of contemporary iranian literature, including poets like ahmad shamlou, forough farrokhzad, ahmad reza ahmadi, nader naderpour, yadullah rouya.