تحلیل گفتمان انتقادی مکتب داستان‏ نویسی جنوب (تنگسیر، سووشون، اهل غرق)

نویسندگانی که در یک اقلیم مشترک زندگی می‌کنند؛ در آفرینش هنری خود، علاوه بر جهان‌بینی و سبک شخصی، از شرایط اقلیمی، اجتماعی و سیاسی آن منطقه نیز تاثیر می‌پذیرند و مکتب منطقه‌ای و اقلیمی را پدید می‌آورند. یکی از این مکتب‌ها، مکتب داستان نویسی جنوب است که در ادبیات داستانی ایران جایگاه ویژه‌ای دارد. متون، از جمله متون ادبی، در تعامل با تاریخ، حامل فحوای سیاسی- اجتماعی‌ می‌شوند و جایگاه حضور گفتمان‌های مختلف می‌گردند.تاثیر شرایط سیاسی، تاریخی و اقلیمی بر ادبیات جنوب، به ویژه از کودتای 1332 تا دو دهه پس از انقلاب، همانندی‌های بسیاری از نظر محتوا و ساختار در آثار داستان‌نویسان بزرگ این اقلیم به وجود آورده است. در این پژوهش با انتخاب سه اثر شاخص مکتب جنوب یعنی رمان‌های « تنگسیر» از صادق چوبک، «سووشون» از سیمین دانشور، و « اهل غرق» از منیرو روانی‌پور نشان داده‌ایم که چگونه آثار برگزیدۀ این مکتب، متاثر از گفتمان‌های موجود و ساختار اجتماعی مولد این گفتمان‌ها، تولید شده‌اند. نویسندگان مذکور در آثار خود نسبت به دیگر آثار این مکتب به گونه‌ای ملموس‌تر به بازسازی فضای استعمار و استبداد زده و ایجاد گفتمان‌های غالب پسااستعماری و استبدادستیزی در یک برهۀ تاریخی یعنی از زمان حضور استعمار انگلیس در اواخر عهد قاجار تا کودتای 1332 پرداخته‌اند و گفتمان‌های غالب خود را بر ساختار واژگانی، نحوی و بلاغی کلام تحمیل کرده اند.

critical discourse analysis of the south school of story writing (tangsir, suvashon, ahle gharq)

writers who live in a common climate are influenced by the social and political climatic conditions of that region in addition to their worldview and personal style. and they create the regional and climatic school. which of these schools is the south school of fiction writing, which has important place in iranian fiction literature. texts, including literary texts in interaction with history carry social meanings and become the presence of different discourses. the influence of political, historical and climatic conditions on the literature of the south, especially from the 1953 coup d’état in iran decades after the revolution, has created many similarities in terms of content and structure in the works of the great storytellers of this region. in this research, by choosing three works of the southern school, namely the novels tangsir by sadegh chubak, suvashon by simin daneshvar, and ahle ghareq by muniro ravipour, we have shown how the selected works of this school are influenced by the existing discourses and the social structure that generates these discourses. in their works, compared to the other works of this school, the mentioned authors tried to reconstruct the atmosphere of colonialism and tyranny in a more concrete way and create dominant post-colonial and tyrannical discourses in a historical moment, that is, from the time of the presence of british colonialism at the end of the qajar era until the 1953 coup d’état and have imposed their dominant discourses on the lexical, syntactic and rhetorical structure of speech.