بررسی «سه تابلو مریم» میرزاده عشقی، بر اساس نظریۀ کنش پی‌یر بوردیو

سیدمحمدرضا کردستانی مشهور به میرزاده عشقی از پیشگامان شعر نو در دورۀ مشروطه به شمار می‌آید که در اشعارش به مسایل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی اشاره می‌کند؛ به همین دلیل اشعار وی را می‌توان با رویکرد جامعه‌شناسانه تحلیل کرد. بررسی آثار میرزاده عشقی بازگوکنندۀ بسیاری از حقایق سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دورۀ زندگی شاعر است که کانون نمود این مسائل را می‌توان در آثار وی به ویژه در شعر «سه تابلو مریم» یا «ایده‌آل» مشاهده کرد. نگارندگان بر این باورند که در این شعر تلفیق «عاملیت و ساختار» پی‌یر بوردیو و مفاهیم کاربردی آن به بهترین وجه آشکار می‌شود. با توجه به نظریۀ«کنش» بوردیو چگونه افراد کنش‌گر در شعر ایده‌آل عشقی تحت‌‌تاثیر سرمایه‌های درونی و عادت‌واره‌های نهادینه ‌شدۀ جامعۀ خویش نقش ایفا ‌می‌کنند؟ دو مقولۀ «عادت‌واره» و «میدان» به عنوان اساس دیدگاه‌های بوردیو در این شعر میرزاده عشقی است که با طرح این دو مفهوم و تحلیل دیالکتیک میان آنها در جهان عینی می‌توان نشان داد که چگونه وضعیت نابرابر در جامعۀ دورۀ مشروطه همواره به نفع فرادستان بازتولید می‌شود. آنچه از شعر سه تابلو مریم دریافت می‌شود تعارض و تناقض اجتماعی و فرهنگی در بین مصادیق سنت و مدرنیته است که به عنوان یک کنش اجتماعی در نظریۀ فرهنگی بوردیو نمود می‌یابد. موضوعی که اهمیت این مقایسه را دوچندان می‌کند، نگاه میرزاده عشقی به مسائل اجتماعی است که وی را در برابر اسلاف و اخلاف خویش و همچون پی‌یربوردیو در صف اول مبارزه با نظام سلطه‌ قرار می‌دهد.

analyzing “three pictures of maryam” by mirzadeh eshghi based on pierre bourdieu's theory of practice

seyyed mohammad reza kurdistani, known as mirzadeheshghi, is one of the pioneers of neo -poetry in the constitutional period, who mentions political, social, cultural issues, etc. in his poems. for this reason, his poems can be analyzed based on a sociological approach. the review of mirzadeheshghi’s poems tells many political, social, cultural, etc. facts of the poet’s life period, which is the focus for showing these social and popular issues of contemporary persian poetry can be seen in his works, especially in the poem three tableaux of maryam. according to pierre bourdieu’s theory of action, active people are influenced by inner values and institutionalized habits in their society and in this poem the combination of bourdieu’s “agency and structure” and its practical concepts are revealed in the best way.the two central categories of habitual and field are the basis of bourdieu’s view in ideal eshghi’s poem, which the poet, by developing these two categories and dialectic analysis between them in the objective world, shows how the inequality in the society of the constitutional period is always reproduced for the sake of the wealthy people. what can be perceived from this poem is the social and cultural conflict and contradiction between the concepts of tradition and modernity, which in this poem is also expressed particularly as a social action of bourdieu’s cultural theory. the subject that doubles the importance of this comparative comparison is mirzadeheshghi’s view about social issues, which puts him unlike his predecessors, and like bourdieu, in the front line of the fight against the domination system.