تصویر در تصویر (پژوهشی در تصویرهای هم‌پیوند براساس غزلیات حافظ)

در علوم بلاغی، برخی از اصطلاحاتی که بر فنون بلاغی یا تصاویر خیال اطلاق گردیده، به دلایل متعدد دقیق نیست و امروزه نیاز مبرم است که در تعریف و تحقیقشان بازخوانی و بازبینی صورت گیرد. یکی از این شگردها آن است که چند تصویر به صورت متراکم در ساختار مصراع یا بیت ذکر می ‌شوند و محققان علوم بلاغی، این شگرد هنری را به‌اصطلاح «ابداع»، «تعدد تصاویر»، «تصویرهای مضاعف»، «تضاعف تصاویر» و ... وضع و تعریف کرده ‌اند که این تعاریف و اصطلاحات، نیاز به تامل بیشتر دارد و با بازخوانی آنها می‌ توانیم دریچه ‌های تازه‌ ای به عالم خیال و تصویرگری ‌های شاعرانه بگشاییم. ما در این پژوهش، به شیوۀ توصیف، تحلیل و خوانش متن غزلیات حافظ، سعی کرده ایم سیر این گونۀ هنری را در آثار بلاغی، معانی، تعاریف و دلالت آن را نشان دهیم و نیز پیوند اصطلاحات قراردادی برای آن را در کتب بلاغی متاخر بررسی کنیم و با نگاهی نو، تعریفی دیگر و نیز اصطلاحی برای آن ارائه کنیم که مقصود شاعر از این هنرنمایی، دقیق‌ تر و روشن‌ تر شود. نتیجه ‌ای مهم که از این پژوهش به دست می‌ آید، این است که این تصرف شاعرانه، آن ‌گونه که در پژوهش ‌های بسیار اندک امروزی مطرح شده است، یکی از بهترین شگردهای هنری عمدتاً ناخودآگاه شاعرانه است و نیز از مباحث و موضوعات علم بیان است و نشان از گسترۀ دامنۀ خیال شاعر دارد.

image in image (research in all-connected images based on hafez’s lyric poems)

in the realm of rhetorical sciences, some terms used to describe rhetorical techniques or imaginative imagery have proven inaccurate for various reasons. presently, there exists an urgent necessity to reassess and redefine their meanings through further examination. among these techniques lies the densely woven use of multiple images within the structure of a stanza or verse, referred to by rhetorical scholars as the invention of multiple images, double images, and duplication of images. these definitions and terms warrant deeper contemplation, as revisiting them could potentially unveil new avenues into the realm of imagination and poetic imagery. a novel perspective may offer a more precise and lucid elucidation of the artist’s intent within this craft.this article aims to explore an artistic form and aesthetic creativity, a distinctive type of imagery. it endeavors to provide an extensive explanation, reinterpretation, and comprehensive terminology for this rhetorical art. rather than mere amalgamation of imaginary images or innovative techniques, this artistry involves crafting various forms of imagination within the structure of a stanza or verse. these forms are intricately interconnected in terms of compositional elements, such that one imaginative form becomes an integral component of another, resulting in an intricately woven textual tapestry.      the research was conducted using descriptive and analytical methods, employing a library study approach. the focus of analysis was hafez’s ghazals. the author meticulously examined all of hafez’s ghazals, identifying and scrutinizing the underlying imagery.     this study introduced a concept termed joint building, illuminating the collaborative construction of these imaginative forms. additionally, the research traces the trajectory of this artistic form within rhetorical works, exploring its meanings, definitions, implications, and its association with established terms in later rhetorical literature. a novel perspective proposes an alternative definition and term, thereby enhancing the precision and clarity of the poet’s intention.the article’s outcome underscores the necessity for revisiting and refining certain aspects of rhetorical sciences due to various inadequacies. the lack of precision in terminology and nomenclature for several rhetorical techniques impedes a comprehensive understanding of the nuances within aesthetics and rhetoric.