نقد و تحلیل زندگی‌نامه‌نویسی ابراهیم یونسی در قالب رمان زمستان بی‌بهار

اختصار رمان‌ها یکی از مسائل و معضلاتی است که در رمان‌نویسی مدرن زبان فارسی وجود دارد. نویسندگان غالباً به نوشتن اندیشه می‌پردازند، ولی اندیشه در این رمان‌ها، چنان گنجایی ندارد که بتواند رمان‌هایی نظیر رمان چند جلدی مارسل پروست با نام در جستجوی زمان از دست رفته ایجاد کند. ابراهیم یونسی در رمان زمستان ‌بی‌بهار، از امکانات و ظرفیت‌های متعدد و مختلف روایتگری استفاده می‌کند تا کتابی بنویسد که درعین‌حال که از تجربۀ‌زیستۀ وی بهره‌مند است، حاوی معانی و لایه‌های پنهان باشد و امکان خوانش‌های غیرصریح را به خوانندگان بدهد. مکان و زمان و دیگر عناصر در رمان زمستان ‌بی‌بهار بسیار گسترده است و زبان و اندیشه‌ای که در آن به‌کار رفته، متناسب با این گستردگی، دارای تنوع و هماهنگی است. در این مقاله کوشیده‌ایم به تحلیل و ارزیابی انتخاب‌های نویسنده در حوزۀ پیرامتن اعم از عنوان کتاب، دیباچه و طرح جلد، راوی، مخاطب، شگردهای روایتگری و تناسب میان این عناصر بپردازیم. نویسنده از امکانات و ظرفیت‌های رمان‌نویسی نظیر طنز و نقیضه‌سازی، جنبه‌های فراداستانی، کارکردهای شهودی و ایدئولوژیک راوی، کاربرد آگاهانۀ زمان متناسب با روایت رمان، انتخاب مکان خاص داستان، دیدگاه پسامدرنی به تاریخ و توازی گذشته و حال استفاده می‌کند. مجموعۀ شگردهای نویسنده گواه آن است که رمان زمستان بی‌بهار فراتر از تجربۀ شخصی و زندگی‌نامه است؛ شورشی علیه زمان در اوج ناامیدی است. راوی ناامید از روایت، به جنگ زمان برمی‌خیزد و در نهایت خود را مغلوب زمان می‎بیند.

Critique and analysis of Ebrahim Younesi biography in the form of the Novel ZemestaneBibahar

Shortness of the published novels is a major problem in modern Persian fiction writing. Modern Persian novelists usually write about thoughts but the thought expressed in these works is not broad enough to create multivolume works such as Proust’s Remembrance of Things Past. In the novel ZemestaneBibahar (Winterless Spring), Ibrahim Younesi uses the various capacities of narration to write a novel that not only benefits from his life experience but also contains hidden meanings which allow readers to discover for themselves. Place, time, and other elements in the novel Winterless Spring are extended, and the language and ideas used in it, are in proportion to this breadth. They are varied and harmonious. In this article, we have tried to analyze and evaluate the author’s choices of paratext, including book title, preface and cover design, and the text of the novel such as narrator and narrative techniques and the harmony between all of these elements. The author uses the possibilities and capacities of novel writing such as humor, contradiction, metafictional elements, intuitive and ideological functions of the narrator, conscious use of time appropriate to the narration of the novel, choosing a specific place in the story, postmodern view of history and parallelism of past and present. The author’s collection of tricks proves that the novel is beyond personal experience and biography; it is a rebellion against time at the height of despair. The narrator, disappointed with the narrative, battles with time and finally finds himself defeated by it.