نقد نگره ی اخلاق سَروَری در بینش تراژیک اخوان ثالث

شعر اخوان ثالث، به خلاف تظاهرات فراوان یاس و نومیدی و نیز با وجود اظهار امکان عبث بودگی، اغلب، خبر از گونه ای کنشگری، آفرینندگی، پویایی و  التزام شور زندگی می دهد. این ویژگی در شعر اخوان، به سبب جان مایه های فلسفیِ مدرن و معانی بلند و ژرفی است که آن را درخورِ تحلیل هایی فراتر از مرز معمول می کند. یکی از بارزترین این معانی، نگره ی «اخلاق سَروَری» در بستر «بینشی تراژیک» در مواجهه ی او با درد و رنج اجتماعی فلسفی است که مساله ی اصلی این مقاله است. به نظر می رسد پس از آرمان های ملّی گرایانه، که پیش زمینه ی آرمان های فلسفی و هستی شناسانه ی اخوان است، آشنایی وی با اندیشه‌های جریان‌ساز عصر مدرن اروپا، از جمله، اندیشه های فلسفی فریدریش نیچه، فیلسوف بنام آلمانی، در انتخاب این بینش و نگره ی اخلاقی بی تاثیر نبوده است. امکان این تاثیر، ما را بر آن داشت تا در تحلیل آن، گرایش های اخلاق سروری را در اندیشه ی شعری اخوان ثالث، در رهیافت «بینش تراژیک» نیچه ای  نقد و واکاوی کنیم. این واکاوی نشان می دهد که اندیشه ی شعری اخوان در این مقوله، بازتاب شیوه هایی از رهیافت «بینش تراژیک» نیچه ای، همچون: اراده ی قدرت، مرگ خدا، مِهر سرنوشت، گذار نیهیلیستی، نخبه گرایی، دگردیسی جان و چندی دیگر است که راه آفرینش ابرانسان و پذیرش خرسندانه ی تمامیت زندگی یا تصدیق  همه جانبه ی زندگی است. حاصل این پژوهش، نشان می دهد که شعر اخوان در نگرشی کلی، نمود نوعی بینش تراژیک است که با ویرانگری بینش تئوریک و متافیزیک، به ستایش و پاسداشت زندگیِ زمینی و سفارش به پیوستگی و پویایی جریان رود زندگی، توجیه زیبایی شناسانه ی هستی، نخبه گرایی و  نقد نگره های اخلاق تراژیک می پردازد و بدین گونه پایگاه خود را در ساحتی بس فراتر از نقدهای متناسب با نظام های اخلاقی معمول و تئوریک بنا می نهد. روش تحقیق، کیفی و رویکرد ناظر بر تحلیل‌ها، رویکرد نقد فلسفی از گونه‌ی فلسفه‌ی غیرمفهومی است؛ گاهی هم تحلیل ها با رویکردی توصیفی و با تکیه بر گزاره‌های شاعرانه‌ی آن دو صورت می پذیرد.

Critique of View of Master Ethics in the AkhavanSales’s Ttragic Insight

The Akhavan’s poetry, in spite of the many manifestations of despair, and despite the possibility of futility, often speaks of a kind of activism, creativity, and passionatation to life. This feature in the poetry of Akhavan is due to the modern philosophical backgrounds and deep meanings that make it suitable for analyzes beyond the usual boundaries. One of the most obvious of these meanings is the view of master ethics in the context of tragic insight in his confrontation with sociophilosophical suffering, which is the main issue of this article. It seems that after the nationalist ideals, which are the background of the Akhavan’s philosophical and ontological ideals, he became acquainted with the current ideas of modern Europe, including Nietzsche ’s philosophical ideas. Nietzsche was not ineffective in choosing this moral view. The possibility of this influence led us to analyze the tendencies of the ethics of servitude in the poetic thought of Ahkavan, in the approach of Nietzsche’s tragic insight. This analysis shows that the Akhavan’s poetic thought in this category reflects Nietzsche’s tragic vision approach, such as: the will to power, the death of God, the seal of destiny, the nihilistic transition, the elitism, It is the transformation of the soul and a few others that is the way to the creation of the superhuman and the joyful acceptance of the wholeness of life. The result of the research shows that the poetry of the Akhavan in a general view is the manifestation of a kind of tragic insight which, by destroying theoretical and metaphysical insights, praising earthly life and ordering the continuity and dynamism of the river of life, is an aesthetic justification of existence. It deals with elitism and the critique of tragic moral views, and thus builds its base far beyond critiques of conventional and theoretical moral systems. The research method is qualitative and the approach to analysis is a philosophical critique approach of nonconceptual philosophy and sometimes a descriptive approach based on the poetic propositions of the two