وحدت هنری در شاهنامۀ فردوسی ‌براساس فلسفۀ هنر بندتو کروچه

مسئلۀ انسجام در شاهنامۀ فردوسی، مسئلۀ اصلی این پژوهش است. در حقیقت، بهره‌یابی فردوسی از شیوه‌های بیان اصیل متناسب با ژانر و درونمایۀ حماسه تا حدی است که گویی تقابل دوگانۀ شعر اسطورۀ ساختارگرایان را برهم زده‌است. این شیوه در یکی از نظریه‌های وحدت‌نگر فلسفۀ هنر مدرن، یعنی فلسفۀ هنر بندتو کروچه، در مولفه‌های بنیادینی همچون «این‌همانیِ شهود‌ بیان»، «جدایی‌ناپذیری بیان عاری و آراسته» یا اصل «شیوۀ بیان اصیل» و نیز در تعریف وی از «هنر» به‌عنوان «تجلی مادّه در صورت» نیز به‌خوبی نمایان است. بنابراین، پژوهش حاضر با تکیه بر مهم‌ترین مولفه‌های نامبرده در فلسفۀ هنر کروچه، به‌گونه‌ای تطبیقی و با رویکردی تحلیلی‌ توصیفی، به تحلیل وحدت هنری در شاهنامۀ فردوسی پرداخته‌است و به این نتیجه رسیده که شاهنامۀ فردوسی، علاوه بر گونه‌های مختلف انسجام متنی و ساختاری، از انسجامی هنری و زیباشناختی نیز بهره‌مند است که آن را در قیاس با دیگر حماسه‌های منظوم پیش و پس از خود، از بیشترین حدّ سازگاری صورت با معنا (درون‌مایه) برخوردار کرده‌است. این سازگاری یا تناسب در شاهنامه، در شیوه‌های ادبی اغراق، تضاد و نماد (کلان‌نماد) در حد کلان هنری، به‌روشنی رخ نموده‌است.

The ArtUnity of Ferdowsi’s Shahnameh according to Benedetto Croce’s Philosophy of Art

The issue of existence and proof of coherence in Ferdowsi’s Shahnameh is the main issue of this research. In fact, Ferdowsi’s use of authentic modes of expression, which is consistent with his epic genre and theme, is to such an extent that it disrupts the dualism of structuralist mythpoetry. This is one of the unifying theories of the philosophy of modern art, namely: the philosophy of art by Croce, in fundamental elements such as: intuitionexpression, art identity. Language, the inseparability of pure and fine expression or the principle of genuine way of expression, as well as in his definition of art as the manifestation of matter in the form are also well represented. Therefore, based on the most important elements mentioned in the philosophy of art of Croce, the present study comparatively analyzes the artistic unity in Ferdowsi’s Shahnameh by concluding with an analyticaldescriptive approach and concludes that: Ferdowsi’s Shahnameh, in addition to its various forms of textual and structural cohesion, also enjoys artistic and aesthetic cohesion, which, in comparison with other epic poems before and after it, has the greatest degree of compatibility of affect and meaning. (Subject) with its construction and face. This adaptation or appropriateness in the Shahnameh has been clearly exaggerated in the literary ways of exaggeration, contradiction, and metaphor.