پیروی شاعران روس از قالب‌های شعر فارسی

در پژوهش حاضر آن دسته از قالب‌های شعر فارسی بررسی می‌شود که شاعران روس بدان توجه نشان داده‌اند و از آن‌ها پیروی کرده‌اند. از آنجا که شاعران بزرگ ایرانی، مانند فردوسی، حافظ، سعدی، خیام، نظامی و... همواره احترام ادیبان روس را برانگیخته‌اند، پیروی از شیوه‌ها، قالب‌ها و بن‌مایه‌های شعری آن‌ها یکی از راه‌های نزدیک شدن روح و احساس آن‌ها به این بزرگان ادب ایران زمین بوده‌است. بنابراین، این سیره که در سدۀ هجده و نوزده میلادی آغاز شده بود، در سدۀ بیستم به اوج شکوفایی خود رسید. در این نوشتار سعی شده‌است تا قالب‌های شعری به ترتیب بسامد استفاده در میان شاعران روس بررسی شود که به ترتیب عبارتند از: رباعی، غزل و اشعار مردف، قصیده و ترجیع‌بند. هدف از این نوشتار، بازنمایی یکی از وجوه شرق‌گرایی (آرینتالیزم) در میان شاعران روسیه، یعنی همان علاقه به استفاده از قالب‌ها و سبک‌های شعر زبان فارسی است. این وجه از آرینتالیزم چندان توجه محققان ایرانی را جلب نکرده‌است و پژوهش‌های پیشین عمدتاً بر نقش‌مایه‌های ایرانی در آثار روسی متمرکز بوده‌اند.

Russian Poets’ Imitation of Persian Poetic Forms

The present study investigates the Persian poetic forms adopted by Russian poets. Great Iranian poets, such as Ferdowsi, Hafez, Saadi, Khayyam, and Nizami, have always been respected by Russian poets who have paid tribute to them by imitating their poetic forms and principles. This imitation, which began in the eighteenth and nineteenth centuries, peaked in the twentieth century. This article sorts out Persian poetic forms based on the frequency of use by Russian poets as ruba’i, ghazal, and qasida respectively. The purpose of the article is the representation of one of the aspects of orientalism among Russian poets, i.e. the interest in the use of the genres of poetry in Persian language. This aspect of orientalism has not been considered by Iranian researchers and former studies have mainly focused on the role of Iranian motifs in Russian works.