بررسی نمودهای آنیمای معشوق در منظومۀ ویس و رامین (با رویکرد نظریۀ کهن‌الگوی یونگ)

نقد کهن‌الگویی روشی نوین در بررسی متون ادبی است. یونگ با طرح و شرح دو مقولۀ ناخودآگاه جمعی و کهن‌الگو، به این شیوه از نقد انسجام بیشتری بخشیده‌است. کهن‌الگوها میراث مشترک تمدن بشری هستند که در ناخودآگاه جمعی ذخیره شده‌اند. «آنیما» مهم‌ترین کهن‌الگو محسوب می‌شود و منظور از آن، «نیمۀ زنانۀ روح مرد» است. این کهن‌الگو در ادب فارسی از جملۀ منظومۀ ویس و رامین به صورت معشوقه تجلی یافته‌است. از این ‌رو، در مقالۀ حاضر، مهم‌ترین نمودهای کهن‌الگوی آنیما در قالب شخصیت «ویس»، معشوقۀ رامین، به روش توصیفی‌ تحلیلی واکاوی شده‌است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که عشق میان ویس و رامین در یک نگاه به وجود آمده‌است. ویس شخصیتی دوقطبی دارد و گاهی با عشوه و بی‌محلی باعث آزردگی خاطر رامین می‌شود و زندگی را بر او تلخ می‌کند و گاهی با نزدیک‌ شدن به عاشق و برآوردن خواسته‌های او، کامش را شیرین می‌سازد و زندگی دوباره‌ای به دلداده می‌بخشد.. یونگ نیز در ارتباط با آنیما به این موضوعات اشاره کرده‌است.

Analyzing the Aspects of "Beloved" Anima in the Epic "Vis and Rāmin" (On the Basis of Jung’s Theory of Archetypes)

Archetypal criticism is a new method by which literary texts are analyzed. Carl Gustav Jung has made this approach of criticism more coherent through suggesting and describing two concepts of Collective Unconscious and Archetype. The archetypes are the common heritage of human civilization that are accumulated in the collective unconscious. Anima, as the most important archetype, is the unconscious feminine side of a man’s soul. This archetype is manifested as beloved characters in many works of Persian literature, such as the epic Vis and Rāmin. Hence, through a descriptiveanalytical method, the most important manifestations of anima in the form of the character of Vis, the beloved woman of Rāmin have been analyzed in present study. The results show that Vis and Rāmin’s love came at a glance. As a bipolar character, Vis sometimes makes Rāmin’s life bitter and distressed with coquetry and ignoring, and sometimes, she makes her lover prosperous by approaching him and fulfilling his wishes with lovemaking... some issues about anima have been also pointed out by Jung.