استعاره‌های هستی‌شناختی در شاهنامۀ فردوسی از دیدگاه زبان‌شناسی شناختی

استعاره یکی از موضوعات مهم و اساسی در زبان‌شناسی شناختی است. در این رویکرد، استعاره فقط یکی از ابزارهای تخیل شاعرانه و ویژگی زبانی نیست، بلکه در زندگی روزمره و نیز در اندیشه و عمل ما جریان دارد. بر اساس دیدگاه لیکاف و جانسون (2003م.)، استعاره اساساً روشی است که از طریق آن مفهوم‌سازی یک حوزه از تجربه در قالب حوزه‌ای دیگر بیان می‌شود. حوزۀ مقصد معمولاً انتزاعی‌تر و حوزۀ مبدا عینی‌تر و ملموس‌تر است. آن‌ها استعاره‌های مفهومی را به سه دستۀ هستی‌شناختی، ساختاری و جهتی تقسیم کرده‌اند. هدف این پژوهش، بررسی استعاره‌های هستی‌شناختی از نوع مادّی در شاهنامۀ فردوسی است. استعاره‌های پدیده‌ای یا مادّی از جمله استعاره‌هایی هستند که بر اساس تجربۀ انسان از اشیای مادّی و فیزیکی شکل می‌گیرند. روش این پژوهش، توصیفی‌ تحلیلی است. نگارندگان به دنبال این پرسش که استعاره‌های هستی‌شناختی از نوع مادّی در شاهنامه چگونه به‌کار رفته‌است و چه مفاهیمی از طریق این استعاره ملموس شده‌اند، حدود 3800 بیت از  شاهنامۀ فردوسی را بررسی کرده‌اند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که فردوسی بسیاری از مفاهیم انتزاعی را از طریق اشیای مادّی ملموس کرده‌است. این مفاهیم، حوزه‌های مقصدی هستند که با حوزۀ مبداء شیء مفهوم‌سازی شده‌اند. استعاره‌های هستی‌شناختی پربسامدترین نوع استعارۀ مفهومی در شاهنامه است.

Analysis of Ontological Metaphors in Ferdowsi's Shahnameh through an Approach of Cognitive Linguistics

Metaphor is one of the major issues in cognitive linguistics. Metaphor, in this approach, is not just one of the tools of poetic imagination or a lingual feature, but it occurs in our everyday life and our thoughts and actions. It is essentially a way through which the conceptualization of a domain of experience is going to be expressed in other domain, according to Lakoff and Johnson (2003). The destination domain is usually more abstract and the source domain is more objective and tangible. The above mentioned scholars have divided conceptual metaphors into three ontological, structural, and directional groups. Through a descriptiveanalytic method, the present study is to analyze the materialistic ontological metaphors in Ferdowsi's masterpiece, Shahnameh. The phenomenal or material metaphors are those that are formed on the basis of human experience of material and physical objects. In order to answer the question of how material ontological metaphors were used in Shahnameh and what concepts have become concrete through this metaphor, the authors have reviewed about 3800 distiches of the work. It has been found that Ferdowsi made many abstract concepts tangible by using material objects. These concepts are destination domains that have been conceptualized with the source domain of object. Ontological metaphors are the most frequent type of conceptual metaphors in Shahnameh.