واکاوی تعاملات دولت و جامعه در حکمرانی آب ایران: دلالت‌های راهبردی

دولت‌ها در تمدن‌های آب‌پایه به دلیل تحکیم سازمانی از جامعه نیرومندتر بوده‌اند و آب و مصرف آن سبب شده است آب نقش اساسی خود را در شکل‌دهی به روابط اجتماعی- سیاسی ملت‌ها و جوامع بشری ایفا نمایند. از این روی پرسش اصلی تحقیق عبارت است از الزامات تعامل دولت و جامعه در حکمرانی آب ایران چگونه است؟یافته‌های تحقیق بر اساس روش توصیفی- تحلیلی نشان می‌دهد دولت در ایران به دلیل دارا بودن توانایی نفوذپذیری، توانایی تنظیم روابط اجتماعی و تخصیص منابع باعث فربه‌تر بودن آن نسبت به جامعه شده است. دلایل فربگی دولت در ایران عبارتند از: انتقال حوضه‌ای، صدور مجوز، تصفیه آب، سیاست سازه‌ای، سیاست نرخ‌گذاری، اخذ مجوز انشعابات، افزایش جمعیت و بالا رفتن سطح زندگی، رشد کشاورزی و صنایع، حل‌وفصل منازعات میان متقاضیان آب، ایجاد مشوق‌های اقتصادی و فرهنگی- اجتماعی. دلالت‌های راهبردی که در تعامل دولت- جامعه در حکمرانی آب باید توجه شود شامل: تغییر رفتار پایدار، گفتگوی ملی، نهادسازی و ایجاد ساختارهای کارآمد و اثربخش، تفکر کل نگری، توجه به بستر تاریخی- فرهنگی، یادگیری اجتماعی، مرجعیت بخش آب است. در چارچوب نظری از نظریه شیوه تولید آسیایی  و حکمرانی آب بهره گرفته می‌شود.

analysis of state-society interactions in iranian water governance: strategic implications

governments in water-based civilizations have been stronger than society due to organizational consolidation, and water and its consumption have caused water to play its essential role in shaping the socio-political relations of nations and human societies. therefore, the main question of the research is what are the requirement of state and society interaction in iran water governance? findings of the research based on descriptive-analytical method show that the state in iran due to its ability to penetrate, the ability to regulate social relations and resource allocation has made it stronger than society. factors that strengthen the state in iran in the field of water are: port transfer, licensing, water treatment, structural policy, pricing policy, obtaining permits for diversions, increasing population and raising living standards, agricultural and industrial growth, resolving disputes between water applicants, creating economic and socio-cultural incentives. to change water management, we need to change the behavior of state and society in the form of water governance. the strategic implication that should be considered in the interaction of the state and society in the water governance include: sustainable behavior change, national dialogue, institutionalization and creation efficient and effective structure, holistic thinking, attention to the historical and cultural background, social learning, referential of the water governance.