ماهیت و اثر شرط حل اختلاف چندمرحله‌ای در قراردادها

چکیده بکارگیری شروط حل‌اختلاف چندمرحله‌ای در قراردادهای تجاری بسیار متداول است. در این شروط مراحل مختلف شیوه‌های جایگزین حل اختلاف با داوری یا دادرسی قضایی ترکیب می‌شوند. توافق یا رای حاصل از مراحل پیش از داوری یا دادرسی قضایی نظیر نظریه کارشناس یا فرد میانجی غالبا برای طرفین الزام‌آور نیست. با توجه به همین ویژگی مهمترین سوالی که مطرح می‌گردد این است که آیا تحمل همه مراحل مندرج در این شروط برای طرفین الزامی می‌باشد یا خیر؟ و برای الزامی شدن مراحل پیش از داوری یا دادرسی قضایی وجود چه شرایطی لازم است؟ در این پژوهش دو نظر متفاوت در این زمینه تشریح و دلایل هر کدام از این نظرات مورد بررسی قرار می‌گیرند. با تطبیق رویه اتاق بازرگانی بین‌المللی،دادگاههای انگلستان و سایر کشورها شرایط لازم جهت اجباری تلقی شدن مراحل پیش از داوری یا دادرسی قضایی روشن می‌گردد.یافته‌ها حاکی از آن است که در صورت وجود شرایط لازم شامل الفاظ الزام‌آور، تبیین دقیق هر یک از مراحل و وجود حسن‌نیت در طرفین مراجع قضایی و داوری طی مراحل مندرج در شرط را به ترتیب مورد توافق طرفین الزامی می‌دانند. به عقیده نگارندگان همین نظر مطابق با اصل آزادی قراردادها و صحیح می‌باشد.

nature and effect of multi-tier dispute resolution clause in contracts

abstract:usage of multi-tiered dispute resolutions clauses in commercial contracts , in particular long-term contracts is very common. theses clauses comprise different stages of adr (alternative dispute resolution) with arbitration or litigation. agreement or decision made in these pre-arbitral or pre-litigation stages such as the mediator`s opinion are not binding upon the parties. so the issue is if it is mandatory for parties to follow all steps contemplated in these clauses or not? and what makes these pre-arbitral or pre-litigation steps binding? in this article different relevant opinions will be illustrated. through comparative studying the case law of icc, english courts and other countries requirements for pre-arbitral or pre-litigation steps will be illustrated. it is concluded that parties agreement has a binding nature and arrangement must be followed as provided in these clauses and requirements that make different tiers of these clauses as enforceable are clarified. findings show that if relevant requirements including usage of binding words,exact drawing of each step and parties` good faith are met, judicial and arbitral authorities take agreed steps in these clauses as binding. in authors` opinions this practice which is in consistent with the principle of freedom of contracts is correct.