از لکس مرکاتوریا تا حقوق تجارت فراملی در معنای مقتضی

با گسترش داوری‌های تجاری فراملی در قرن بیستم، تئوری «حقوق تجارت فراملی» توسط حقوقدانانی نظیر گلدمن و اشمیتوف، با ادعای ایجاد یک نظام حقوقی ثالث در کنار نظام حقوق بین‌الملل و نظام حقوق داخلی به‌منظور تنظیم روابط تجاری فراملی ارائه شد. در دکترین حقوقی در خصوص مفهوم، ماهیت و سایر مسائل مربوط به حقوق تجارت فراملی اتفاق‌نظر وجود ندارد و مطالعه آن با ابهاماتی همراه است. برخی نویسندگان با نظر به پیشینه قواعد تجاری فراملی، این نظام حقوقی نوظهور را مترادف با لکس مرکاتوریا دانسته‌اند حال آن‌که لکس مرکاتوریا مفهوم ثابتی نبوده و در طول زمان متحول شده و تکامل‌یافته است. این مقاله بر اساس مطالعه کتابخانه‌ای و با روش توصیفی تحلیلی، ضمن بررسی سیر تحول لکس مرکاتوریا، رابطه آن را با مفهوم حقوق تجارت فراملی روشن ساخته و درنهایت به این نتیجه نائل شده است که نمی‌توان مطلق لکس مرکاتوریا را بدون تدقیق و مشخص کردن اوصافی از قبیل کلاسیک، مدرن و پست‌مدرن با مفهوم مطلق حقوق تجارت فراملی (اعم از مفهوم موسع و مفهوم مقتضی) مترادف دانست بلکه این انطباق را صرفاً می‌توان میان حقوق تجارت فراملی در معنای مقتضی و لکس مرکاتوریای پست‌مدرن یافت.

From Lex Mercatoria to Transnational Commercial Law in Proper Sense

With expansion of transactional commercial arbitrations in the 20th century, the Theory of ‘Transactional Commercial Law’ presented by lawyers such as Gladman and Schmitthoff. This theory was based on the claim that there is a third Legal system along with public international law system and national law system in order to adjust transnational commercial relations. There is no consensus in legal doctrine about the sense, nature and other issues about transnational commercial law and there are ambiguities in studying it. Considering the history of transnational commercial rules, some authors consider this new legal system equivalent to Lex Mercatoria whereas Lex Mercatoria has never had a fixed sense and has developed over time. This article is a desk research and descriptiveanalytical research. It studies and assesses the evolution process of Lex Mercatoria and also clarifies the relationship between Lex Mercatoria and Transnational Commercial Law and finally, this study concludes that it is not possible to define pure Lex Mercatoria, i.e without specifying characteristic such as classical, modern, and postmodern, as the synonym of pure Transnational Commercial Law (including broadest sense and Proper sense).