آسیب‌شناسی سرمایه‌گذاری شرکت‌های تجاری خارجی در نظام حقوقی ایران از منظر شخصیت حقوقی و تابعیت شرکت‌های سرمایه‌گذار

سرمایه‌گذاری خارجی بیشتر توسط شرکت‌های تجاری محقق می‌شود که در معاهدات سرمایه‌گذاری ایران نیز به‌عنوان یکی از مصادیق سرمایه‌گذاران خارجی موردحمایت و شناسایی قرارگرفته است. با عنایت به مقررات مندرج در معاهدات سرمایه‌گذاری و برخی ویژگی‌های نظام حقوقی کشورمان ازجمله قانون تجارت که متعلق به سال‌های دور است، این تصور پیش می‌آید که کاستی‌های ناشی از این ویژگی‌ها، فعالیت شرکت‌های خارجی در قامت سرمایه‌گذار را با دشواری‌های حقوقی خاصی مواجه کند. در مقاله حاضر با اتکا به روش توصیفی تحلیلی بر آنیم تا اجرای مفاد این معاهدات نسبت به اشخاص حقوقی سرمایه‌گذار را از منظر شخصیت حقوقی و تابعیت آن‌ها آسیب‌شناسی کنیم. به نظر می‎رسد قوانین و مقررات کشورمان در این رابطه از کاستی‌های خاصی رنج می‌برد ولی با ارجحیت دادن مقررات معاهدات سرمایه‌گذاری به قوانین داخلی می‌توان نواقص موجود را برطرف کرد. بیم سرمایه‌گذاران خارجی از عدم انطباق رفتار آن‌ها با قوانین داخلی و درنتیجه خارج شدن از شمول حمایت‌های قانونی و معاهداتی دلیل اصلی انتخاب موضوع حاضر است. در این راستا موضوع تعدد ملاک تابعیت شرکت‌ها در حقوق ایران و معاهدات، امکان فعالیت شرکت تجاری تک سهام‌دار در ایران و همچنین امکان طرح دعوای شرکت ایرانی با سهام خارجی علیه ایران در محاکم داوری بین‌المللی مورد تحلیل و بررسی قرار خواهد گرفت.

Pathology of Foreign Companies’ Investment in Iran Legal System: Personality and Nationality of the Companies

Foreign investment almost always has been made by legal entities which are recognized as investor in Iran’s bilateral investment treaties (BITs) and these treaties extend their protection to them.  Paying due attention to provisions of BITs in on hand and certain features of Iran legal system such as old commercial code one may imagine that deficiencies resulted from the features probably cause certain legal problem for presence of the investors in Iran. This library oriented paper seeks to analysis fulfillment of Iran BITs with regard to private legal entities and to identify challenges may be faced by the entities when investing in Iran. It seems that Iran laws and regulations suffer from certain shortcomings which can be resolved by giving priority over provisions of BITs. Investors’ concerns as to conformity of their behavior with Iran laws and regulations as a condition for enjoying legal and treaty protections justify the need of conducting such a research. In so doing we will focus on multiplicity of standard of determining nationality of companies, possibility of legal presence of soleshareholder companies in Iran and the possibility of claim by locally registered companies against Iran in international arbitral tribunals.