تاثیر قوه قاهره بر سرنوشت و مبنای عدم مسئولیت در نقض تعهدات منفی قراردادی (مطالعه تطبیقی در حقوق مدنی افغانستان و ایران)

قانون‌گذاران هر دو کشور افغانستان و ایران حادثه خارجی غیرقابل‌اجتناب را سبب رفع مسئولیت دانسته اند که قوه قاهره نیز به‌عنوان یکی از مصادیق آن به شمار می رود. اکنون با توجه به تاثیر قوه قاهره بر مسئولیت متعهد و از سویی تفاوت ماهوی میان تعهدات منفی و مثبت، در پی پاسخ به این سوال هستیم که آیا این تفاوت، تاثیری بر سرنوشت تعهد، مبنای رفع مسئولیت و آثار آن دارد. بدین لحاظ، این جستار با مراجعه به منابع کتابخانه ای و گردآوری داده ها و با روش توصیفی_تحلیلی در پی پاسخ به این سوالات برآمده و با لحاظ قواعد عمومی، مبانی فقهی و ارائه مباحث تحلیلی، نحوه تاثیر قوه قاهره در نقض تعهدات منفی را نسبت به تعهدات مثبت متفاوت یافته و بر همین اساس نیز، مبنای رفع مسئولیت را در تعهدات منفی قراردادی، رفع تعهد و درنتیجه فقدان اجتماع شرایط لازم برای احراز مسئولیت می‌داند. در این حالت به سبب وجود قوه قاهره، قرارداد میان طرفین نیز می تواند فسخ یا معلق گردد. همچنین با لحاظ مبنای اتخاذشده، وجه التزام به سبب عدم اجرای قرارداد برخلاف وجه التزام به سبب تاخیر در اجرای تعهد، در فرض وقوع قوه قاهره همچنان قابل مطالبه است.

Effect of Force Major on Destiny &Base of Non-responsibility in Breach of Contractual Omission Obligations (Comparative Study Between Afghanistan &Iran Civil Law)

legislators in both countries Afghanistan and Iran have provided that, happening unavoidable external event is a cause for nonresponsibility that Force major is one type of the event. Now considering effect of the event on obligator’s responsibility and also natural difference between omission and positive obligations, we must to answer this, has the difference what effect on the destiny of the obligation and basis of nonresponsibility. According to this, this paper by referring library resources and using analyticdescription methods tries to specify the answer for the questions. By precise analyzing and general legal rules and jurisprudence, how the effect of the force major on breaking omission obligation is different than positive one and for this reason, the basis of nonresponsibility is the removal of obligation and in result, lack of necessary conditions for establishing responsibility in contractual liability. also by happening the force major, the obligation is suspended or the contract is terminated. In this situation, by the basis, the consideration for noneperformance of contract is claimable against where it is provided for delay in performance of the contract, if the force major take places.