مبانی‌حضانت و سرپرستی‌کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بد‌سرپرست در فقه و حقوق موضوعه‌ایران

زمینه و هدف: خانواده، هستۀ مرکزی هر جامعه است؛ درواقع، آیندۀ نسل بشر، وابسته به یک خانواده سالم و به دنبال آن، تربیت صحیح فرزندان می‌باشد، به‌طوری‌که در بحث «حضانت» که لازمۀ تربیت است؛ باید دقت لازم را مبذول داشت تا بتوانیم جامعۀ مستحکم و سالم‌تری داشته باشیم. پژوهش پیش‌رو با هدف استخراج مبانی فقهی و حقوقی موردنظر شارع و مقنن در مورد حضانت فرزندان آسیب‌پذیر (بی‌سرپرست و بدسرپرست) انجام شده است تا وضعیت حضانت و سرپرستی فرزندان موصوف، بهبود یابد.روش: پژوهش حاضر با استفاده از روش اَسنادی و با مراجعه به منابع معتبر فقهی و حقوقی نوشته شده است.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش، نشان‌گر این است که در وهلۀ اوّل، والدین طفل و نظام قضایی کشور، باید صلاح و مصلحت طفل را مدنظر قرار دهند و نظام قضایی در خصوص واگذاری حضانت، موقعیتی را ایجاد کند که آینده طفل، مورد خدشه قرار نگیرد؛ به‌عبارت‌دیگر، فرد یا سازمانی که حضانت طفل، برعهده او قرار گرفته است، بایستی تمام تلاش خود را در جهت سلامت جسمی، روحی، دینی، اخلاقی و... مبذول دارد تا طفل مذکور، در آینده بتواند برای جامعۀ خود، فردی مفید باشد؛ نه این‌که مخلّ نظم و امنیّت شده و وجود وی باعث ناامنی در جامعه شود. بدین‌ترتیب رعایت غبطه و مصلحت کودک یا نوجوان یکی از مبانی فقهی و حقوقی است که مورد توجه فقها و قانون‌گذار نیز قرار گرفته است. دیگر مبانی فقهی و حقوقی حضانت و سرپرستی کودکان و نوجوانان‌بی‌سرپرست و بدسرپرست، عبارت اند از: قاعدۀ لاضرر، قاعدۀ تعاون، قاعدۀ حفظ نظام، قاعدۀ نفی سبیل، قاعدۀ احسان، قاعدۀ المومنون عند شروطهم، امورحسبه و اصل کرامت.نتیجه‌گیری: پس از بررسی‌ها و مطالعات انجام‌شده درزمینۀ مبانی حضانت و سرپرستی فرزندان مذکور، به برخی از مبانی فقهی و حقوقی اشاره شد و درنهایت پیشنهادها و راهکارهایی برای اجرا و به‌کارگیری مبانی حاصل، ارائه گردید.

Principles of Custody and Guardianship of Homeless and Abused Children in Iranian Jurisprudence and Law

AbstractBackground and Aim: The family is the core of any society; In fact, the future of the human race depends on a healthy family and, consequently, on the proper upbringing of children, as in the case of &custody& which requires upbringing; We need to be careful so that we can have a stronger and healthier society. Leading research has been conducted with the aim of extracting the jurisprudential and legal principles desired by the legislator and the legislature regarding the custody of vulnerable children (orphans and abusers) in order to improve the custody and custody of these children.Method: The present study has been written using the documentary method and referring to reliable jurisprudential and legal sources.Results: The findings of the study indicate that in the first place, the child’s parents and the country’s judiciary should consider the best interests of the child and the judiciary should create a situation regarding the transfer of custody that does not harm the child’s future; In other words, the person or organization that has custody of the child must make every effort for the physical, mental, religious, moral, etc. health so that the child can be useful to his community in the future. ; Not that it disrupts order and security and its existence causes insecurity in society. Thus, observing the envy and interest of the child or adolescent is one of the jurisprudential and legal principles that has been considered by jurists and legislators. Other jurisprudential and legal principles of custody and guardianship of children and adolescents, homeless and abused, are: the rule of no harm, the rule of cooperation, the rule of maintaining order, the rule of denying the mustache, the rule of benevolence, the rule of believers under their conditions, the rule of account and the principle of dignity.Conclusion: Investigating the studies conducted in the field of the principles of custody and guardianship of the mentioned children, some jurisprudential and legal principles were mentioned and finally suggestions and solutions for implementing and applying the obtained principles were presented.Keywords: homeless, abused, custody, children and adolescents, legal principles of jurisprudence.