ترس از جرم در فضاهای عمومی شهری؛ موردمطالعه: جامعۀ زنان منطقۀ 12 شهرداری تهران

زمینه و هدف: ترس از جرم یکی از مهم‌ترین اشکال احساس ناامنی است که اثرات منفی بر کیفیت زندگی شهروندان دارد. براساس ادبیات مطالعاتی موجود، به‌طور کلی زنان بیش از مردان با مسئله‌ ترس از جرم مواجه‌اند. این مسئله در حوزۀ مطالعات شهری، زیست‌پذیری و سرزندگی اجتماعی فضاهای شهر را دچار اختلال می‌کند. پژوهش حاضر به تحلیل فضایی ترس از جرم در محدودۀ شهری منطقۀ 12 شهرداری تهران می‌پردازد.روش: پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و براساس نحوۀ گردآوری داده‌ها، توصیفی- پیمایشی است. ابزار پژوهش، پرسشنامۀ استاندارد «تاندوگانا و ایلهان» دربارۀ ترس از جرم در فضاهای عمومی شهری است. جامعۀ آماری، زنان ساکن در منطقۀ 12 شهرداری تهران است. براساس جدول مورگان، حجم نمونه برابر با 384 نفر محاسبه شد. داده‌های به دست آمده با استفاده از آزمون‌های آماری توصیفی و استنباطی از جمله تی تک‌نمونه‌ای و تحلیل واریانس یک‌طرفه و آزمون تعقیبی شفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که متغیرهای سن، وضعیت تاهل، سطح تحصیلات، وضعیت شغلی و سطح درآمد خانوار به درجه‌های مختلف، سبب ایجاد تفاوت معنادار در ترس زنان از جرم در برخی از فضاهای شهری در موقعیت‌های زمانی و مکانی مختلف می‌شود. در میان عوامل تاثیرگذار بر ترس از جرم، تجربه‌های تعرض کلامی، تعرض دیداری و مورد تعقیب قرار گرفتن، از بیش‌ترین فراوانی برخوردارند. به لحاظ زمانی، شدت ترس از جرم در شب نسبت به روز بیشتر است. به لحاظ مکانی نیز شدت ترس از جرم در پارک‌ها و فضاهای سبز بیشتر از سایر فضاهای عمومی شهری است.نتیجه‌گیری: هرچه احساس ناامنی و ترس از جرم در فضاهای عمومی شهری افزایش می‌یابد، آزادی فردی بانوان بیشتر مختل شده و مانع استفادۀ آزادانۀ آن‌ها از فضاهای مختلف شهری می‌شود؛ از جمله این که در ساعات شب تمایل آن‌ها به حضور در فضای شهر کاهش می‌یابد، از فضاهای خلوت شهری کمتر استفاده می‌کنند، به ندرت تنهایی به پارک و مکان‌های تفریحی می‌روند و از رانندگی در مسیرهای خلوت پرهیز ‌‌کنند. نتایج پژوهش، ضرورت ارتقای شاخص‌های امنیت فضاهای عمومی شهری در منطقۀ 12 شهرداری تهران را آشکار می‌سازد.