بررسی عوامل اجتماعی-اقتصادی موثر بر میزان گرایش نخبگان به مهاجرت خارج از کشور

مقاله حاضر براساس اطلاعات به دست آمده از مطالعه «عوامل اجتماعی-اقتصادی موثر بر میزان گرایش نخبگان به مهاجرت خارج از کشور» تدوین شده ‌است. روش تحقیق، ترکیبی (کیفی کمی) است. در بخش کیفی، 22 مصاحبه‌ نیمه‌ساختار یافته با نمونه‌گیری هدفمند با نخبگان تحت پوشش بنیاد ملی نخبگان در سال 1397 انجام شد. مصاحبه ها با روش استقرایی، کد گذاری باز شد و کدهای باز براساس معانی مشترک ظاهری و مقایسه‌ مداوم در قالب زیر طبقه و طبقه‌های فرعی و اصلی دسته‌بندی گردیدند. نتایج این مرحله نشان داد عمده ترین  عوامل و مشکلات برشمرده توسط پاسخگویان در مورد تمایل نخبگان به مهاجرت خارج از کشور، عبارت اند از: مشکلات مراکز علمی-پژوهشی، اجتماعی فرهنگی، اقتصادی، مدیریتی، برنامه ریزی ، قانونی و زیر ساخت های ارتباطی و فناوری. در بخش کمی، با استفاده از روش پیمایش و تکنیک پرسشنامه، اطلاعات لازم گردآوری شد. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران 183 نفر برآورد شد و از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده 200 نفر مورد نظرسنجی قرار گرفتند. در این تحقیق براساس نظریه های «جاذبه دافعه» اورت لی و پرتز، «الگوی جهان گرای» جانسون و نظریه های «دوگانگی ساختاری»، «بحران منزلتی» و «سرمایه انسانی»، عوامل موثر بر مهاجرت نخبگان مورد کندوکاو قرار گرفت. بعد از تجزیه و تحلیل‌های رگرسیونی مشاهده‌ شد که عوامل اجتماعی و علمی (موانع) در مبدا، عوامل علمی و اجتماعی در مقصد و عوامل مداخله‌گر در مقصد بر تمایل نخبگان به مهاجرت خارج از کشور تاثیر دارند.

Investigation of SocioEconomic Factors Affecting Elite Tendency to Emigrate Abroad

The study is to investigate the socioeconomic factors affecting elite tendency to emigrate abroad. The research method is a combination of qualitative and quantitative methods. In the qualitative section, 22 semistructured interviews were conducted through purposeful sampling with the elite covered by the Elite Science Foundation in 2018. Interviews with inductive, open coding and open source code based on commonsense semantics and continuous subclass comparisons, and subcategories and main categories were categorized. The results of this stage showed that the main factors and problems enumerated by the respondents about the tendency of elites to emigrate abroad are: scientific, social, cultural, economic, managerial, planning, legal and communication and technological infrastructure. In the quantitative section, with using survey method and questionnaire technique, required information is gathered. The sample size was estimated 183 by Cochran formula and then 200 people were surveyed by simple random sampling. In this study, the factors affecting elite migration were investigated based on the theory of Everett Lee and after regression analysis, it was observed that social and scientific factors (barriers) at the origin, scientific and social factors at the destination and intervening factors at the destination affect the tendency of elites to migrate abroad.