بررسی رابطه معضل مطالبات غیرجاری و عملیات بانکداری بدون ‌ربا در ایران

از جمله شاخص‌هایی که برای سنجش عملکرد ساختار بانکداری یک منطقه یا یک کشور همواره مورد توجه بوده است، نسبت مطالبات غیرجاری به کل تسهیلات اعطایی در آن کشور می‌باشد. از طرفی در حال حاضر افزایش حجم مطالبات غیرجاری بانک‌ها به عنوان یکی از مهمترین مشکلات شبکه بانکی کشور مطرح می‌باشد که می‌تواند آسیب‌های جدی به بدنه اقتصادی کشور وارد آورد. از سوی دیگر با توجه به اینکه تاکنون تلاش بر این بوده که در کشورمان الگوی بانکداری بدون ربا حاکم باشد،‌ از منظر ناظران بین‌المللی، نسبت حجم مطالبات غیرجاری به کل مطالبات شبکه بانکی ممکن است به عنوان شاخصی از عملکرد بانکداری بدون ربا در ایران به حساب آورده شود، اما از آنجا که بسترسازی در راستای تحقق واقعی اقتصاد مقاومتی در حوزه‌های مختلف اقتصاد ایران مستلزم شناسایی دقیق آسیب‌ها و تهدیدها و نیز نقاط ضعف و قدرت آن حوزه‌ها می‌باشد،‌ لذا شناسایی دقیق عوامل ایجاد و افزایش مطالبات غیرجاری کشور با توجه به مولفه‌های بومی اقتصادی و رفتارهای کنش‌گران اقتصادی در اقتصاد ایران به منظور آسیب‌شناسی و یافتن عوامل اصلی بروز این پدیده می‌تواند به عنوان راهنمایی در اختیار محققان و سیاست‌گذاران حوزه پولی و بانکی کشورمان قرار داشته باشد. در این تحقیق توانسته‌ایم که با تمرکز بر نظرات نخبگان حوزه بانکی کشور و با استفاده از روش تحقیق «نظریه برخاسته از داده‌ها» به شناسایی این عوامل پرداخته شده است. مهمترین عواملی که بر این اساس مورد شناسایی قرار گرفتند، عدم رعایت استانداردهای ارزیابی طرح‌های اقتصادی توسط بانک‌ها، عدم اعتبارسنجی مناسب شخص حقیقی یا حقوقی گیرنده تسهیلات، عدم تشخیص مصادیق خاص ذینفع واحد در خصوص گیرندگان تسهیلات کلان، خرج‌کرد تسهیلات در غیر از محل مورد تقاضا توسط مشتریان و… بوده است.