نقد و بررسی دیدگاه‌های جدید پیرامون ربا و بهره بانکی

از زمان ورود دانش نوین بانکداری در کشورهای اسلامی، برخی از محققین تلاش نموده‌اند تا با ارائه برخی از برداشت‌های خاص از مفهوم ربا، به نحوی نشان دهند که ربا در اسلام شامل بهره بانکی نمی‌گردد و لذا می‌توان به‌طور کامل از بانکداری متعارف در کشورهای اسلامی استفاده کرد. در مقابل، گروهی دیگر با ارائه برداشت‌های گسترده از مفهوم ربا، کل بانکداری متعارف را مورد نقد قرار داده و امکان استفاده از این دانش در چارچوب اسلامی را بسیار کم می‌کنند. در این تحقیق تلاش می‌شود تا برخی از مهم‌ترین دیدگاه‌های مطرح‌شده در هر دو طیف، مورد ارزیابی و نقد واقع شود. یافته‌های این تحقیق که به روش تحلیلی-توصیفی به دست آمده‌اند، نشان می‌دهد که اولاً، دیدگاه‌های مذکور قابل نقد بوده و بر اساس فقه اسلامی قابل پذیرش نمی‌باشند. ثانیًا با توجه به اینکه، در شریعت اسلام، در کنار تحریم ربا، انواع معاملات مورد نیاز اقتصادی با اهداف و انگیزه‌های متفاوت مجاز شمرده شده و علاوه بر این، به‌دلیل پذیرش اصل صحّت، زمینه را برای نوآوری در عرصه قراردادها باز گذاشته است، اساساً نیازی به توجیه ربا جهت هموار ساختن امکان استفاده از بانکداری و یا توسعه بیش از اندازه حوزه حرمت ربا وجود ندارد.