بررسی تشکیلات زکات در ایران با تاکید بر قانون و آیین‌نامه زکات

تشکیلات زکات براساس قانون و آیین‌نامه‌ زکات به مدیریت تجهیز و تخصیص اموال متعلق زکات، می‌پردازد. قانون زکات در سال 1390 و آیین‌نامه آن در سال 1402 تصویب شد. ساختار اصلی شورای مرکزی زکات و وظایف آن، سیاست‌های تشویقی و حضور شورای زکات در تقسیمات کشوری، در قانون مشخص‌شده و نحوه عملکرد ساختار مزبور، در آیین‌نامه اجرایی تعیین ‌شده‌ است. این تشکیلات علی‌رغم توجه مسئولین مربوط، با چالش‌هایی مواجهه است که در ابعاد مختلف قابل‌بررسی است. در این پژوهش با استفاده از روش فراترکیب، چالش‌های تشکیلات زکات از طریق تجزیه‌وتحلیل آثار پژوهشگران استخراج‌شده‌ و به‌صورت تطبیقی با مفاد قانون و آیین‌نامه‌ زکات بررسی شدند. هدف از بررسی تطبیقی، بررسی موضعِ (پاسخ‌گویی یا سکوت) قانون زکات و آیین‌نامه‌ آن نسبت به چالش‌های مطرح است. مضمون‌های سازمان‌دهنده چالش‌های تشکیلات زکات در ایران عبارتند از: بنیادین و نظری، تامین هزینه‌ها از بودجه، فرهنگی و آموزشی، ساختاری، اجرایی، مقرراتی و نظارتی. در مجموع 26 چالش (مضمون‌های پایه) شناسایی و ذیل دسته‌بندی‌های مزبور (مضمون‌های سازمان‌دهنده) قرار گرفتند. هریک از آن‌ها، بررسی و نتایج پژوهشگران تشریح شده است.

investigating the organization of zakat in iran with emphasis on zakat law and regulations

the zakat organization manages the mobilization and allocation of zakat assets based on the zakat law and regulations. the zakat law was approved in 1390 and its regulations in 1402. the main structure of the central zakat council and its duties, incentive policies, and the presence of the zakat council in the country’s divisions are specified in the law, and the functioning of the aforementioned structure is determined in the executive regulations. despite the attention of the relevant authorities, this organization faces challenges that can be examined in different dimensions. in this study, using the meta-synthesis method, the challenges of the zakat organization were extracted through the analysis of the works of researchers and were examined in a comparative manner with the provisions of the zakat law and regulations. the purpose of the comparative study is to examine the position (response or silence) of the zakat law and its regulations regarding the challenges raised. the organizing themes of the challenges of zakat organization in iran are: fundamental and theoretical, financing from the budget, cultural and educational, structural, executive, regulatory and supervisory. a total of twenty-six challenges (basic themes) were identified and placed under the aforementioned categories (organizing themes). each of them, the research and the results of the researchers are described under each of them.