تحلیل تاثیر قوانین نظارتی بانک مرکزی بر شمول مالی در نظام بانکداری بدون‌ربای ایران

یکی از اصول اساسی در نظام مالی برای توسعه اقتصادی و کاهش فقر، شمول مالی است که با اصول عدالت و برابری در نظام مالی اسلامی مطابقت دارد. شمول مالی عبارت است از سهولت دسترسی، در دسترس بودن و استفاده از سیستم مالی رسمی برای همه اعضای یک اقتصاد؛ بنابراین شمول مالی یک پدیده چندبُعدی است که نیازمند نظارت موثر است. نظارت موثر نه‌تنها ثبات بانک را تقویت می‌کند؛ بلکه رشد اقتصادی را تضمین و اعتماد به سیستم مالی را ایجاد می‌کند. یکی از راه های ایجاد اعتماد، تصویب و اجرای قوانینی است که از منافع همه ذی‌نفعان (برای یک اقتصاد فراگیر) محافظت می کند؛ بنابراین هدف این پژوهش، ارائه مدلی جهت تحلیل تاثیر قوانین نظارتی بانک مرکزی و فناوری مالی بر شمول مالی در نظام بانکداری بدون‌ربای ایران بود. در این مطالعه از رویکرد جدیدی برای برآورد شاخص شمول مالی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که مقررات نظارتی بانک مرکزی و فناوری مالی در توسعه شمول مالی موثر هستند. همچنین یافته های پژوهش بیانگر آن است که توسعه فناوری مالی در صنعت بانکداری به‌خصوص طی سال های اخیر، باعث توسعه شمول مالی در ایران شده و دسترسی عادلانه و برابر به محصولات و خدمات مالی برای افراد جامعه (که هدف اصلی شمول مالی است) ایجاد کرده است و با گسترش شمول مالی، محرومیت مالی در جامعه کاهش پیدا کرده است.

a analyze the impact of central bank regulatory laws on financial inclusion in iran’s usury-free banking system

one of the fundamental principles in the financial system for economic development and poverty reduction is financial inclusion, which is in line with the principles of justice and equality in the islamic financial system. financial inclusion refers to the accessibility, availability, and usage of the formal financial system by all members of an economy. therefore, financial inclusion is a multi-dimensional phenomenon that requires effective supervision. effective supervision not only strengthens the stability of banks but also ensures economic growth and builds trust in the financial system. one way to build trust is through the enactment and enforcement of laws that protect the interests of all stakeholders in a comprehensive economy. therefore, the aim of this research was to present a model for analyzing the impact of central bank regulatory laws and financial technology on financial inclusion in the interest-free banking system in iran. this study used a new approach to estimate the financial inclusion index. the research findings indicated that the regulatory laws of the central bank and financial technology are effective in developing financial inclusion. furthermore, the research findings suggest that the development of financial technology, especially in the banking industry in recent years, has led to the expansion of financial inclusion in iran, creating fair and equal access to financial products and services for individuals in society, which is the main goal of financial inclusion, and with the expansion of financial inclusion, financial deprivation in society has decreased.