طراحی شاخص عدالت در بانکداری اسلامی با رویکرد تحلیل محتوا و روش تصمیم‌ گیری فازی

اجرای عدالت بعد از اجرای بانکداری بدون‌ ربا یکی از مولفه‌های اسلامی شدن نظام بانکی است، به همین منظور طراحی شاخص عدالت در بانکداری اسلامی از منظر یکی از زیرنظام‌های اقتصاد اسلامی پرداخته شده است. هریک از مکاتب براساس فلسفه و چشم‌انداز به موضوع عدالت پرداخته است. در اسلام عدالت با واژه حق گره‌خورده است، بنابراین باتوجه ‌به کارکرد اصلی نظام بانکی که تجهیز و تخصیص منابع بانکی، حق در حوزه تجهیز و تخصیص منابع تعریف شده و با استفاده از روش تحلیل محتوا، مقوله‌ها و زیر مقوله‌های اصلی عدالت در بانکداری اسلامی شناسایی گردید و با بهره‌گیری از روش ahp فازی ارجحیت هر یک از مقوله‌ها و زیر مقوله‌ها ارائه گردید. در میان مقوله‌های اصلی عدالت به ترتیب، کارمندان، مشتریان، سهامداران، جامعه، رقبا و رسانه و در میان زیر مقوله کارمندان، جبران و پاداش خدمت، تنوع و برابری و سلامت و امنیت دارای بیشترین ارجحیت است. در مقوله مشتریان، ایجاد بستر امن برای دریافت خدمات، ارائه خدمات برون‌مرزی و جهانی‌شدن و توسعه اقتصاد و مصرف قرض‌الحسنه در راستای هدف دارای اولویت بالاتری است و درنهایت در بین مقوله‌های سهامداران، زیرمقوله‌ آگاهی سهامداران از تعهدات مالی بانک، فرایند شفاف در خصوص معامله با شرکت‌های زیرمجموعه و دریافت بازده منطقی از سهامداری در اولویت بالاتر است.

designing justice index in islamic banking with content analysis approach and fuzzy decision making method

one of the components of the islamization of banks after the implementation of usury-free banking has been the implementation of justice. in this research, the design of the justice index in islamic banking as one of the sub-systems of the islamic economy has been addressed. in islam, justice is tied to the word right. therefore, according to the main function of the banking system, which is the provision and allocation of banking resources, the right is defined in the field of provision and allocation of resources, and by using the content analysis method, the main categories and subcategories of justice in islamic banking were identified and by using the fuzzy ahp method the preference of each category and sub-category was presented. among the main categories of justice, respectively, employees, customers, shareholders, society, competitors and media have the highest priority, among the sub-category of employees, compensation and rewards for service, diversity and equality, and health and safety have the highest priority. in the category of customers, creating a safe platform for receiving services, providing cross-border services and globalization, and developing the economy and using qarz al-hasnah in line with the goal has a higher priority, and finally, among the categories of shareholders, the sub-category of shareholders’ awareness of the bank’s financial obligations, a transparent process regarding the transaction with subsidiary companies and receiving reasonable returns from shareholding is a higher priority.