گزارشگری پایداری در شرکت‌های مورد تایید شریعت: تحلیل مقایسه‌ای در مالزی و اندونزی

هدف پژوهش حاضر استخراج الگوی حاکم بر گزارشگری پایداری شرکت‌های مورد تایید شریعت و مقایسه میزان افشای آن در دو کشور اسلامی درحال‌توسعه مالزی و اندونزی به‌منظور تعیین تاثیر اسلام بر گزارشگری پایداری است. در این راستا گزارش‌های پایداری 20 شرکت مورد تایید شریعت در کشورهای مالزی و اندونزی در سال 2020 میلادی با روش تحلیل مضمون و با استفاده از نرم‌افزار مکس‌کیودی‌ای مورد تحلیل قرار گرفت. در مجموع 195 مضمون پایه، 28 مضمون سازمان‌دهنده و شش مضمون فراگیر اقتصادی، زیست‌محیطی، کارکنان، جامعه، مشتریان و راهبرد پایداری استخراج شد. مضمون‌های پایه شناسایی‌شده عمدتاً مرتبط با استانداردها و رهنمودهای گزارشگری پایداری متداول بود. تعداد کمی از مضمون‌های پایه نیز مرتبط با فعالیت‌های مسئولیت‌پذیری اسلامی بود که دامنه افشای آن‌ها محدود به مضمون‌های فراگیر کارکنان، مشتریان و جامعه بود. جهت مقایسه کمی گزارشگری پایداری در دو کشور از تحلیل‌های آماری استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین گزارشگری پایداری در سطح افشای کل، فعالیت‌های مسئولیت‌پذیری اسلامی و در ارتباط با کلیه ابعاد (مضمون‌های فراگیر) در کشور اندونزی بیشتر از مالزی است. میزان افشای انجام‌شده در ارتباط با فعالیت‌های مسئولیت‌پذیری اسلامی نیز در مقایسه با افشای کل بسیار کم بود. جهت مقایسه معناداری تفاوت میانگین، از آزمون‌های مقایسه‌ای میانگین استفاده شد که نتایج آن حاکی از معناداری تفاوت‌ها در سطح کلیه ابعاد، افشای کل و فعالیت‌های مسئولیت‌پذیری اسلامی بود. همچنین نتایج آزمون فریدمن جهت رتبه‌بندی میزان افشا نشان داد که بعد کارکنان دارای بیشترین میزان افشا در گزارش‌های پایداری شرکت‌های مورد تایید شریعت در هر دو کشور بود.

sustainability reporting in shariah approved companies: a comparative analysis in malaysia and indonesia

the purpose of this paper is to extract the sustainability reporting model of shariah approved companies (sac) and compare its disclosure rate in two developing islamic countries, malaysia and indonesia in order to determine the influence of islam in sustainability reporting. in this regard, the sustainability reports of the 20 shariah approved companies in malaysia and indonesia in 2020 were analyzed with thematic analysis method and using maxqda software. in total, 195 basic themes, 28 organizing themes and six economic, environmental, employees, community, customers and sustainability strategy global themes were extracted. the identified basic themes were mostly related to conventional sustainability reporting standards and guidelines. a few basic themes were also related to islamic responsibility activities, whose scope of disclosure was limited to the employees, customers and community global themes. quantitative comparison of sustainability reporting in the two countries was performed using statistical analysis. the results showed that the sustainability reporting mean in the level of total disclosure, islamic responsibility activities and in relation to all dimensions (global themes) in indonesia is higher than malaysia. the level of disclosure in the islamic responsibility activities was also very low compared to total disclosure. in order to compare the significance of the mean difference, mean comparison tests were used. the results showed that there are significant differences in the level of all dimensions, total disclosure and islamic responsibility activities. also, the results of friedman test to rank the level of disclosure showed that the employees dimension had the highest rate of disclosure in the shariah approved companies sustainability reports in the two countries.