ارزیابی و تحلیل معاملات تقلیدی و قرارداد معاملات انعکاسی از منظر فقهی و حقوقی

معاملات تقلیدی و انعکاسی، یکی از روش های نوین معاملاتی است که بهره گیری از آن در بازارهای مالی، گسترش یافته است. با توجه به ویژگی های این شیوه معاملاتی، به نظر می‌رسد که نه ‌تنها می توان از این روش در مسیر تعمیق بازار سرمایه اسلامی استفاده کرد، بلکه این نوع معاملات می‌تواند به‌عنوان یک ضرورت در توسعه کمی و کیفی از سوی سیاست‌گذاران بازار مورد بهره‌برداری قرار گیرد.مقاله حاضر با هدف تحلیل روابط ارکان معاملات تقلیدی و انعکاسی از منظر فقهی و حقوقی و ارزیابی کاربردی آن؛ به دنبال پاسخ به این سوال است که آیا می‌توان از ظرفیت های موجود در این شیوه معاملاتی در توسعه بازار سرمایه اسلامی و بسط فین تک اسلامی استفاده کرد و اینکه آیا این شکل از معاملات، با اصول و موازین فقه اسلامی انطباق دارد؟ به ‌منظور پاسخ به این سوال‌ها، از روش تحقیق کیفی و ابزار مصاحبه در قالب برگزاری گروه‌های کانونی استفاده شده است. نتایج پژوهش موید آن است که به کارگیری معاملات تقلیدی و انعکاسی در بازار سرمایه کشور، از منظر فقهی، حقوقی و اجرایی، مغایرتی با شریعت اسلام نداشته و در بازار سرمایه اسلامی قابلیت بهره‌برداری دارد. همچنین یافته مذکور، مورد تایید کمیته تخصصی فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار قرار گرفته است.

Evaluation and Analysis of Imitative Transactions and Reflective Transaction Contracts from Jurisprudential and Legal Points of View

Imitative and reflective transactions are new trading methods that have been widely used in the financial markets. Their characteristics make them be used in deepening the Islamic capital market and be exploited by market policymakers as a necessity in quantitative and qualitative development.The purpose of this article is to analyze the relationship between the elements of imitative and reflective transactions from a jurisprudential and legal points of view and their practical evaluation; It is looking for an answer to the question of whether it is possible to use the capacities available in these trading methods in the development of the Islamic capital market and the expansion of Islamic fintech and whether these forms of transaction are in accordance with the principles and standards of Islamic jurisprudence. In order to answer these questions, qualitative research method and interview tools were used in the form of holding focus groups. The results of the research confirm that the use of imitation and reflective transactions in the country’s capital market does not conflict with the Islamic Sharia from jurisprudential, legal and executive points of view, and they can be used in the Islamic capital market. Also, the aforementioned finding has been approved by the specialized jurisprudential committee of the Securities and Exchange Organization.