طراحی بیمه عمر قابل معامله در بازار ثانویه بر مبنای فقه امامیه

بیمه عمر که به ‌عنوان یکی از کاربردی ترین ابزارهای مالی متعارف در فقه امامیه به عقدی صحیح و مستقل پذیرفته ‌شده، طی قرن اخیر از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. مقاله حاضر در راستای حل یکی از مشکلات اساسی شرکت های بیمه (بیمه گر) و افراد بیمه‌ گزار که ابطال پیش از موعد قرارداد بیمه عمر است، برآمده است. همچنین لازم به ذکر است روش تحقیق در این مطالعه بر مبنای رهنمودهای روش اجتهاد چند مرحله‌ای (روش تحقیق استنباط مسائل فقه اقتصادی) است. پس از بررسی و مطالعات صورت گرفته، این تحقیق، حل این مشکل را قابل معامله شدن بیمه نامه های عمر پیشنهاد نموده است و با توجه به اینکه در خصوص این قابلیت قراردادهای بیمه عمر تاکنون هیچ گونه تحقیقی در ایران صورت نپذیرفته است، در گام اول ماهیت بیمه عمر قابل معامله و تسویه بیمه عمر مورد بررسی و تبیین قرار گرفته است. در گام بعدی ابعاد فقهی و فنی طراحی این ابزار در جمهوری اسلامی ایران و با توجه به فقه امامیه مورد واکاوی قرار گرفته است. در ادامه با استفاده از رویکرد روش تحقیق اجتهاد چند مرحله‌ای اقدام به برگزاری مصاحبه در ابعاد فقهی و فنی موضوع با خبرگان مالی اسلامی و متخصصان صنعت بیمه در ایران صورت پذیرفته است و نتایج تحقیق و مدل پیشنهادی با نظرات خبرگان تعدیل و نهایی سازی شده است. در پایان ابعاد فقهی و فنی موضوع به‌ صورت جامع ارائه‌ شده و طرح نهایی فروش ذی نفعی بیمه عمر و تسلیم قرارداد بیمه عمر به خریدار، با لحاظ نمودن ملاحظات شرعی خبرگان نهایی شده و فروش و معامله بیمه عمر از مراجع عظام تقلید مورد استفتاء قرارگرفته و تاییدات شرعی را دریافت نمود. فلذا بیمه عمر قابل معامله با توجه به مدل ارائه ‌شده در تحقیق مورد تایید فقهی و فنی قرار گرفت.

Designing Tradable Life Insurance Policy in Secondary Market Based on Imamiah Jurisprudence

Life insurance as one of the practical financial instruments in conventional finance and Shariah approved contracts, has been very important. The thesis is aimed at solving one of the fundamental problems of insurance companies and policy holders i.e. the cancelation of policy before its maturity. It should be noted that the method of research in this study is multistage ijtihad. The research has suggested the solution to this problem as tradable life insurance (Traded Life Policy). And since no research has been carried out in Iran on this issue regarding the potential of life insurance contracts, in the first step the quiddity of life insurance and its settlement have been investigated and explained. In the next step, the jurisprudential and technical dimensions of designing this instrument in Iran according to Imamiah fiqh have been analyzed. Also, by employing the multistage ijtihad research method approach, an interview was conducted with Iranian insurance industry and Islamic financial experts at technical and jurisprudential levels of the subject. The results of the research and proposed model have been moderated and finalized with expert comments. The legal and technical dimensions of the subject have been presented comprehensively and the suggested model of “selling beneficiary right with submission of life insurance contract” has been finalized with the Shariah considerations of the experts. The correctness of the suggested model has gained the approval of fiqh authorities (maraje’) and has received religious certificates. Thus, life insurance could be traded legally and technically, according to the model presented here.