سواپ نکول اعتباری؛ تدقیقی در تمیز ماهیت آن از بیمه اعتبار و امکان‌سنجی فقهی

ریسک اعتباری به‌مثابه احتمال نکول بدهکار در پرداخت دیون، منجر به دست یازیدن طلبکاران به ابزاری جهت پوشش آن گردیده است. سواپ نکول اعتباری به‌عنوان یکی از اوراق مشتقه در شمار کارآمدترین ابزارهای مدیریت ریسک است. چه اینکه علاوه‌بر مدیریت ریسک، امکانی جهت رواج بازارهای ثانویه و تعمیق بازار سرمایه فراهم می‌آورد. بیمه اعتبار نیز گونه دیگری از ابزار مدیریت ریسک اعتباری است که در بسیاری از موارد با سواپ نکول خلط می‌گردد. تشبیه سواپ نکول اعتباری به بیمه اعتباری نه تنها در نظام حقوقی و فقهی ما که در حقوق غرب نیز ریشه دارد. با توجه به پذیرش شرعی بیمه در فقه اسلام، از این تشبیه به منظور توجیه فقهی و شرعی قرارداد سواپ نکول اعتباری استفاده گردیده است. در این پژوهش با تکیه بر شیوه توصیفی تحلیلی و با روش کتابخانه‌ای، تلاش شده علاوه‌بر ترسیم مرزی میان این دو نهاد، ایرادات فقهی وارد شده بر سواپ نکول اعتباری نیز شرح گردیده و امکان پذیرش این عقد به‌عنوان یک عقد مستقل موردارزیابی واقع گردد. با این توضیح که تشخیص ماهیت سواپ نکول اعتباری، در سنجش صحت انعقاد چنین عقدی از منظر فقهی اثرگذار خواهد بود و این بحث از این حیث حائز اهمیت است که امکان پذیرش سواپ نکول از منظر شرع و مآلاً در بازار سرمایه ایران را نمایان می‌سازد.

Credit Default Swap: A Scrutiny of Differentiating its Nature from Credit Insurance and Sharia Feasibility Review

Credit risk as a possibility of a debtor’s default in its obligations has led creditors to acquire some tools to cover it. Credit default swap as a derivative is one of the most effective risk management tools, because in addition to risk management, it provides an opportunity for the spread of secondary markets and the deepening of the capital market. Credit insurance is another type of credit risk management tool that is often confused with default swaps. Finding some homologies between credit insurance and credit default swap geos back to our legal and jurisprudential system as well as the Western law. Due to the acceptance of insurance in Islamic jurisprudence, these similarities have been used to justify credit default swap contract. In this research, an attempt has been made to draw a border between these two institutions. It should be noted that recognizing the nature of credit default swaps will affect the assessment of the validity of such a contract from a jurisprudential point of view, and this discussion is crucial as it shows the possibility of accepting credit default swaps in the Iranian capital market.