نقش حاکمیت شرکتی و رعایت حقوق ذی‌نفعان در بانکداری اسلامی

حاکمیت شرکتی همسویی منافع بین مدیران و سهامداران و کاهش عدم‌تقارن اطلاعاتی است. بر این اساس چهاراصل شامل انصاف، شفافیت، پاسخ‌گویی و مسئولیت‌پذیری معرف حاکمیت شرکتی مبتنی‌بر سهامداران و حفاظت از منافع سهامداران است. اخیراً و مبتنی‌بر متون اسلامی هدف حاکمیت شرکتی مبتنی‌بر رعایت حقوق تمامی ذی‌نفعان و رعایت اصولی توازن بین حقوق برابر سهامداران و سایر ذی‌نفعان مطرح است. بر این اساس و با توجه به آنکه بانک‌های ایران مبتنی‌بر شریعت اسلامی فعالیت می‌کنند، سطح استقرار حاکمیت شرکتی مبتنی‌بر سهامداران یا ذی‌نفعان در مقاله حاضر موردتوجه قرار گرفت و با استفاده از پرسشنامه و آزمون مقایسه میانگین چند جامعه سطح استقرار حاکمیت شرکتی مبتنی‌بر سهامداران یا ذی‌نفعان در گروه بانک‌های دولتی، بانک‌های خصوصی و موسسات مالی و اعتباری موردبررسی و تحلیل قرار گرفت. پرسشنامه‌های بررسی‌شده در مقاله با مطالعه ادبیات مساله و منطبق با اصول حاکمیت شرکتی سازمان توسعه و همکاری اقتصادی طراحی و معیارها و زیر معیارهای تشکیل مدل به‌دست آمد. نتایج این بررسی حاکی از آن است که بانک‌های خصوصی در مقایسه با بانک‌های دولتی و موسسات مالی و اعتباری وضع مطلوب‌تری در پیاده‌سازی حاکمیت شرکتی داشته و بانک‌های خصوصی در سطح ذی‌نفعان اصول حاکمیت شرکتی را پیاده نموده و این در حالی است که سطح پیاده‌سازی حاکمیت شرکتی در بانک‌های دولتی و موسسات مالی و اعتباری در سطح سهامداران است.

The Role of Corporate Governance in Stakeholder Management in Islamic Banking

Corporate governance is aligning interests between managers and shareholders and reducing information asymmetry. Accordingly, four principles including fairness, transparency, accountability, and responsibility are representing corporate governance based on shareholder and protecting shareholder interests. Recently and based on Islamic research, the aim of corporate governance is respecting the rights of all stakeholders and taking care of maintaining equilibrium between shareholders and other stakeholders. According to the fact that Iranian banks operate on the basis of Islamic law, the level of establishment of corporate governance based on shareholders or stakeholders was considered in this paper. We use the questionnaire method and ANOVA test for analyzing the level of establishment of corporate governance based on shareholders or stakeholders in state banks, private banks and financial and credit institutions in Iran. The questionnaire in this paper was designed by studying the literature and the criteria and subcriteria for model development in accordance with the Organization for Economic Cooperation and Development (OECD). The results show that private banks are in a better situation than state and financial and credit institutions in corporate governance. In other words, private banks implement corporate governance at stakeholder level while state banks and financial and credit institutions are at the shareholder level.