طراحی صکوک ترکیبی باهدف تامین مالی و انتقال ریسک، براساس موازین فقه امامیه

ازجمله کارکردهای بازار سرمایه، فراهم کردن امکان تامین مالی و پوشش ریسک برای فعالان و بازیگران بازار است. در سال‌های اخیر با توسعه بازار سرمایه، ابزارهای تامین مالی مختلفی بر پایه عقود اسلامی طراحی و منتشرشده است، اما از ظرفیت عقود اسلامی برای طراحی ابزارهای مدیریت ریسک استفاده چندانی نشده و رویه موجود صرفاً تطبیق ابزارهای متعارف پوشش ریسک مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله با ضوابط شریعت بوده است. در مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی، ضمن بررسی و مطالعه ظرفیت عقود اسلامی جهت پوشش و انتقال ریسک، به تطبیق عقد ضمان با ساختار دو نوع صکوک متعارف (اجاره و مرابحه) در بازار سرمایه ایران پرداخته‌شده و الگویی نوآورانه از صکوک نیز ارائه‌شده است که به‌صورت توامان جهت تامین مالی و پوشش ریسک توسط دو بانی مجزا قابل‌انتشار است. صکوک جدید ارائه‌شده، به‌عنوان مکمل یا جایگزین ضمانت بانکی، علاوه‌بر افزایش ظرفیت پذیرش ریسک در بازار سرمایه ایران، سبب کاهش هزینه‌های انتشار اوراق بهادار خواهد شد؛ زیرا با یک‌بار انتشار اوراق، دو هدف پیش‌گفته محقق خواهد شد.

Designing Hybrid Sukuk for Financing and Transfering Risk, Based on Imamiah Jurisprudence

Providing the possibility of financing and risk coverage are two important functions of capital markets. In recent years, with the development of the capital markets, various financing instruments based on Islamic contracts have been designed and issued by investors and firms, but the capacity of Islamic contracts to design instruments for transferring and hedging against risks has been ignored. On the other hand, high floating costs and prolonged process of issuing securities in the capital market have reduced the attractiveness of this market for applicants.    In this descriptiveanalytic study, we first studied the structure of the conventional sukuk (Ijarah and Murabahah Sukuk) and the capacity of the Islamic contracts for transferring and hedging against risks (Dhaman, Kafalah and Insurance), then Dhaman contract is adapted with the conventional sukuk structure in the Iran capital market, and finally an innovative pattern of sukuk has been presented that can be issued simultaneously for the purpose of financing and transferring risk by two separate originators. The new sukuk offered as complementary or alternative to the bank guarantee, in addition to increasing the risktaking capacity in the Iran capital market, will reduce the cost of issuing sukuk, because once sukuk is issued, the two abovementioned objectives will be realized.