صندوق ضمانت؛ راهکاری نوین در توسعه بازار اوراق بهادار اسلامی

انتشار اوراق بهادار اسلامی گامی مهم در راستای توسعه بازار سرمایه اسلامی در جمهوری اسلامی ایران و نقطه عطفی در استقرار آن محسوب می‌گردد.از آغاز انتشار اوراق اوراق بهادار اسلامی در بازار سرمایه تا کنون انواع متنوعی از این اوراق شامل اوراق مشارکت، اجاره، مرابحه، سلف موازی و سفارش ساخت به مرحله ‌انتشار رسیده است. آمار و ارقام نشان‌دهنده این است که تا به حال 21 مورد اوراق اجاره به ارزش بالغ بر 23 هزار میلیارد ریال، 4 مورد اوراق مرابحه به ارزش بالغ بر دو هزار میلیارد ریال، یک مورد اوراق سفارش ساخت به ارزش تقریبی 1/6 هزار میلیارد ریال، 3 مورد اوراق سلف موازی استاندارد به ارزش 2/9 هزار میلیارد و حدود 24 مورد اوراق مشارکت به ارزش بالغ بر 38 هزار میلیارد ریال تحت نظر سازمان بورس و اوراق بهادار منتشر شده است. مقایسه آمار انتشار اوراق بهادار اسلامی در ایران و جهان نشان‌دهنده این است که ایران فاصله زیادی با آمار انتشار اوراق بهادار اسلامی جهانی داشته و لازم است ضمن آسیب‌شناسی جدی بازار اوراق بهادار اسلامی در ایران، راهکارهای عملیاتی لازم جهت توسعه روزافزون این بازار ارائه گردد. براساس جلسات آسیب‌شناسی برگزار شده در خصوص اوراق بهادار اسلامی، یکی از چالش‌های جدی بر سر راه توسعه بازار اوراق بهادار اسلامی اصلاح و تعدیل رکن ضامن است. در این تحقیق سعی گردیده راهکاری نوین جهت ضمانت اوراق بهادار اسلامی ارائه گردد که در صورت تحقق می‌تواند راه ورود شرکت‌ها و بنگا‌های مختلف با سطوح اعتباری متفاوت را به بازار اوراق بهادار اسلامی تسهیل نموده و به توسعه همراه با ثبات بازار اوراق بهادار اسلامی کمک نماید.طراحی صندوق ضمانت راهکاری مبتنی‌بر مشارکت متقابل بانیان انتشار اوراق بهادار اسلامی در ضمانت اوراق بهادار خودشان است. روش پژوهش در این تحقیق توصیفی تحلیلی بوده و محقق به دنبال آن است تا با شناسایی مولفه‌های مهم در طراحی صندوق، به تجزیه و تحلیل این مولفه‌های مهم در طراحی صندوق بپردازد. بنابراین در این تحقیق مولفه‌هایی چون ساختار مالکیتی و مدیریتی صندوق، نحوه تجهیز منابع، استراتژی‌های سرمایه‌گذاری و نحوه پوشش ریسک نکول توسط صندوق مورد بحث و برسی قرار گرفته است.

Guarantee Fund; a New Approach to the Development of the Islamic Securities Market

Issuing sukuk is an important step in developing Islamic capital market in Iran. Since the start of issuing sukuk, different types of sukuk including musharakah, ijarah, murabaha, parallel salaf, and istisna have been issued. A comparison of statistics and data related to issuing sukuk in Iran and other Islamic countries shows that the volume of sukuk in Iran is much smaller than that in other Islamic countries. We need, therefore, to identify the problems and challenges of sukuk market in Iran and present operational solutions to develop this market. The pathological study of the Islamic sukuk has shown that one of the serious challenges in its development is related to guarantee principle and return of issued sukuk.   In this research, we present an initiative solution for guaranteeing Islamic sukuk which can help opening the door for small and medium entrepreneurships and corporations with different levels of credit risk to enter the Islamic sukuk market resulting in its expansion and persistence. Sukuk guarantee fund is a mechanism based on mutual participation of fund members who are originators of issuing sukuk. In this research, we try to identify and analyze important components in designing sukuk guarantee fund, so we discuss components like  managerial and ownership structure, mobilization of resources, investment strategies, and default risk coverage through sukuk guarantee fund.