بررسی تاثیر آبیاری و کودهای زیستی بر عملکرد دانه و صفات بیوشیمیایی ماریتیغال (silybum marianum l.)

به دلیل اهمیت گیاه دارویی ماریتیغال، تحقیقی برای ارزیابی اثرات رژیم آبیاری و نیز کودهای زیستی بر روی عملکرد دانه، روغن، خواص علوفه ای و ترکیبات اسیدهای چرب، به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 10 تیمار و سه تکرار در سال 1396-1395 در شهرستان میاندوآب واقع در جنوب استان آذربایجان غربی اجرا گردید. عامل اصلی نوع آبیاری (شرایط آبیاری کامل و شرایط عدم آبیاری) و عامل فرعی پنج سطح کود زیستی (شامل شاهد، کود زیستی نیتروژنه، کود زیستی فسفاته، کود زیستی پتاسه و کود زیستی کامل) بودند. طبق نتایج، اثر متقابل رژیم آبیاری  کود زیستی برای عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در سطح یک درصد معنی دار و برای درصد روغن، عملکرد روغن، شاخص های کیفیت علوفه و جذب عناصر غیرمعنی دار بود. با این حال اثرات ساده آبیاری و کود زیستی برای درصد روغن در سطح پنج درصد و برای عملکرد روغن در سطح یک درصد معنی دار شدند. همچنین اثر کودهای زیستی بر روی صفات فیبر خام، کربوهیدات های محلول در آب و درصد ماده خشک قابل هضم معنی دار بود. با توجه به نتایج به دست آمده، مقایسه میانگین اثر متقابل نشان داد که حداکثر عملکرد دانه (981.6 کیلوگرم در هکتار) در شرایط آبیاری کامل و تیمار کود زیستی فسفره مشاهده شد و حداقل عملکرد دانه (548.7 کیلوگرم در هکتار) نیز به تیمار شاهد در شرایط بدون آبیاری اختصاص داشت. نتایج مقایسه میانگین اثر متقابل برای عملکرد بیولوژیک ماریتیغال نشان داد که تیمار کود زیستی کامل در شرایط آبیاری کامل، حداکثر (6578 کیلوگرم در هکتار) و تیمار شاهد در شرایط بدون آبیاری، حداقل مقدار (4311 کیلوگرم در هکتار) را داشتند. همچنین تحت شرایط آبیاری کامل و مصرف کود زیستی فسفاته، درصد روغن افزایش معنی داری داشت. گرچه تیمار کود زیستی کامل توانست عملکرد دانه را افزایش دهد، اما میزان کیفیت روغن ماریتیغال را کاهش داد. از طرفی دیگر علوفه گیاه ماریتیغال تقریباً از کیفیت و ارزش غذایی مطلوبی برخوردار می باشد و تولید موفق آن تحت شرایط دیم، منجر به برتری ماریتیغال نسبت به سایر گیاهان علوفه ای شده است. در نهایت نظر به درصد قابل‌توجه روغن در دانه گیاه ماریتیغال و بالا بودن ارزش تغذیه ای آن (میزان اسیدلینولئیک بالا و وجود اسید لینولنیک)، نتیجه گیری می شود که کشت و توسعه این دانه روغنی جدید می تواند امری سودمند و ضروری باشد.

investigating the effect of irrigation and bio-fertilizers on seed yield and biochemical traits of milk thistle (silybum marianum l.)

due to the importance of milk thistle, a study was conducted to evaluate the effects of irrigation type and bio-fertilizers on this plant. for this purpose, a split plot experiment based on randomized complete block design with 10 treatments and three replications at miandoab, west azerbaijan province during 2016-2017. experimental treatments consisted of irrigation type (complete irrigation and non-irrigation) as main factor and bio-fertilizers (control, n (b), p (b), k (b) and npk (b)) as sub-factor. according to the results, the interaction effect of irrigation type × bio-fertilizer for grain yield and biological yield at 1% level was significant and for oil percentage and oil yield, forage quality indices and nutrient uptake was not significant. however, the simple effects of irrigation and bio-fertilizer were significant for oil content at 5% and for oil yield at 1%. however, the effect of bio-fertilizers on crude fiber, water soluble carbohydrates and dry matter percent digestibility was significant. according to the obtained results, the comparison of the average of the interaction effect showed that the maximum seed yield (981.6 kg ha-1) was observed in the condition of full irrigation and the phosphorus bio-fertilizer treatment, and the minimum seed yield (548.7 kg ha-1) was assigned to the control treatment in the condition of no irrigation. the results of the comparison of the mean interaction effect for the biological performance of milk thistle showed that the complete bio-fertilizer treatment in full irrigation conditions had the maximum value (6578 kg ha-1) and the control treatment in non-irrigation conditions had the minimum value (4311 kg ha-1). also, under complete irrigation conditions and phosphate bio-fertilizer application, oil content increased significantly. although complete bio-fertilizer treatment increased grain yield but decreased the quality of milk thistle oil. therefore, if milk thistle oil is used for industrial purposes, it is recommended to use a full bio-fertilizer treatment, but it is not suitable for edible applications. according to the results obtained from forage quality indices, it was found that forage of milk thistle has almost good quality and nutritional value and its successful production under dry conditions led to milk thistle superiority to other forage plants. finally, considering the above mentioned and also considering the significant percentage of oil in milk thistle seed and its high nutritional value (high linoleic acid content and presence of linolenic acid), it is concluded that cultivation of this seed new oils can be beneficial and necessary.