اثرات تغییرات کاربری اراضی و نوع کشت بر حجم آب ورودی به دریاچه ارومیه

شرایط کنونی دریاچه ارومیه پیامد توسعه نامتوازن و ناپایدار در حوضه آبریز آن و برداشت بی‌رویه از منابع آب تجدیدپذیر حوضه بویژه در دو دهه اخیر می‌باشد. هدف پژوهش حاضر سنجش اثرگذاری تغییرکاربری اراضی کشاورزی بر روند کاهش تراز آب دریاچه ارومیه و تسریع روند خشکی آن است.‬‬‬‬‬ داده‌های مورد استفاده در این پژوهش شامل تصاویر ماهواره‌ای لندست در بازه زمانی سال 2000 الی 2020 و آمار و اطلاعات منابع آب ورودی به دریاچه ارومیه می‌باشند که توسط الگوریتم‫های svm, kappa coefficient در نرم‫افزارenvi5.3 طبقه‫بندی و صحت سنجی شده و سپس با استفاده از نرم‌افزارarc-gis میزان تغییرات کاربری‌ها مشخص شده است. در نهایت بعد از مشخص نموندن میزان تغییرات هر کاربری میزان آب مورد نیاز هر نوع کشت بر اساس تیپ اقلیمی و ویژگی خاک آن شهرستان توسط مدلnetwat محاسبه گردید. نتایج حاصل از بررسی تصاویر ماهواره‫ای نشان می‫دهد در بازه زمانی هدف پژوهش روند تغییر الگوی کشت از کشاورزی آبی به باغداری بسیار سریع بوده به طوری که از مساحت 395 کیلومترمربع در سال 2000 به 688 کیلومترمربع در سال 2020 رسیده است. همچنین خروجی‫های مدل netwat نیز نشان می‫دهد که با توجه به تغییر مساحت کاربری اراضی کشاورزی و تغییر الگوی کشت میزان مصرف آب مورد نیاز در بخش کشاورزی در بازه زمانی رشدی تقریبا دو برابری داشته و از 1600 میلیون متر‫مکعب در سال 2000 به 2900 میلیون مترمکعب در سال 2020 رسیده است و این افزایش نیاز مصرفی باعث حذف جریان سطحی رودخانه‌ها و پایین رفتن سطح آب‫های زیرزمینی حوضه شده است که خود مبین دلیل اصلی کاهش حجم آب ورودی به دریاچه ارومیه است.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬بر همین اساس مهم ترین پیشنهاد جهت رفع بحران ذکر شده آموزش روش های نوین و بهینه کشت بر اساس منابع آب این حوضه آبریز است.

the effects of land-use changes and cultivation type on the volume of water entering lake of urmia

the current condition of urmia lake is the result of unbalanced and unstable development in its basin and excessive harvesting of the renewable water resources of the basin, especially in the last two decades. the aim of this study is to measure the impact of agricultural land-use change on the process of reducing the water leve`l of urmia lake and accelerate its drying process. the data used in this research include landsat satellite images in the period of 2000 - 2020 and statistics and information from the water sources entering lake urmia, which were classified and verified by the svm, kappa coefficient algorithms in envi5.3 software, and then the amount of the user changes is specified using arc-gis software. finally, after determining the amount of land use changes, the amount of water required for each type of crop was calculated by netwat software based on the type of plain and the water requirements of the plants in that city. the results of the analysis of satellite images show that in the time frame of the research, the process of changing the cultivation pattern from arable agriculture to horticulture was very fast, so that the surface area of orchards increased from 395 square kilometers in 2000 to 688 square kilometers in 2020. also, the outputs of netwat show that due to the changes in the area of agricultural land use and the changes in the cultivation pattern, the amount of water needed by the agricultural sector in a 20-year period has grown almost twofold, from 1600 million cubic meters in 2000 to 2900 million cubic meters in 2020. the increase in consumption has caused the removal of the surface flow of rivers and the lowering of the underground water level in the catchment area of urmia lake, which is the main reason for the decrease in the volume of water entering urmia lake. accordingly, the most important suggestion to solve the mentioned crisis is to train the new and optimal cultivation methods considering the water resources of this catchment area.