اثر سطوح مختلف آب آبیاری و مقادیر شوری بر وزن ژل و رشد آلوئه‌ورا (aloe vera l.) در دو فصل مختلف برداشت (مطالعه موردی: شهرستان امیدیه)

آلوئه‌ورا گیاهی علفی و چندساله است که از نظر اقتصادی و دارویی مورد توجه بسیاری از کشاورزان در کشور قرار گرفته است. شرایط اقلیمی در طول سال و کمیت و کیفیت آب آبیاری روی عملکرد آن اثرگذار است. به همین دلیل تحقیق حاضر با هدف بررسی میزان اثرگذاری این عوامل بر عملکرد و اجزای عملکرد آلوئه‌ورا انجام شد. برای دستیابی به این هدف، طرح آزمایشی به صورت به صورت کرت‌های خرد شده نواری با مقدار آب آبیاری در سه سطح (i1: 50، i2: 75 و i3: 100 درصد نیاز آبی) و شوری آب آبیاری در دو سطح (s1: 5 دسی‌زیمنس بر متر و s2: 10 دسی‌زیمنس بر متر) در سه تکرار در یک مزرعه تحقیقاتی در شهرستان امیدیه با طول جغرافیاییˊ37 ̊30 و عرض جغرافیایی ’49 ̊49 انجام شد. نخستین محصول در پاییز 1399 و دومین محصول در بهار 1400 برداشت گردید. نتایج نشان داد که در برداشت نخست آبیاری بر عرض برگ و وزن تازه برگ در سطح پنج درصد و وزن ژل، نسبت وزن ژل به وزن برگ، تعداد پاجوش و کارایی فیزیکی آب در سطح یک درصد و شوری بر ضخامت برگ در سطح پنج درصد و عرض برگ، وزن تازه برگ، وزن ژل، نسبت وزن ژل به وزن برگ و کارایی فیزیکی آب در سطح یک درصد اثر معنی‌دار داشت. در برداشت دوم، آب آبیاری در بر نسبت وزن ژل به وزن برگ، تعداد برگ و کارایی فیزیکی مصرف آب در سطح یک درصد و شوری بر عرض برگ، ضخامت برگ، وزن تازه برگ و وزن ژل در سطح پنج درصد و نسبت وزن ژل به وزن برگ و کارایی فیزیکی آب در سطح یک درصد اثر معنی‌دار داشت. در هر دو برداشت نخست و دوم، اثر متقابل آب آبیاری و شوری فقط بر کارایی فیزیکی مصرف آب در سطح پنج درصد اثر معنی‌دار نشان داد.اثر زمان برداشت بر طول برگ ، عرض برگ ، ضخامت برگ ، وزن تازه برگ ، وزن ژل، تعداد برگ و بهره وری آب معنی دار بود. افزایش تنش آبی و شوری سبب کاهش وزن ژل و سایر خصوصیات رشدی گیاه آلوئه ورا در هر دو برداشت شد. بیشترین وزن ژل، طول و عرض برگ ، وزن تر برگ ، ضخامت برگ و تعداد پاجوش در هر دو برداشت در تیمار i3s1 به دست آمد. لیکن این تیمار کمترین تعداد برگ را در هر دو برداشت داشت. مقایسه ی دو فصل برداشت نشان داد که تعداد پاجوش و برگ در برداشت دوم کمتر شد ولی وزن ژل افزایش یافت؛ بنابراین توصیه می شود علاوه بر توجه به تامین کامل نیاز آبی این گیاه، تکثیر آن در پاییز و برداشت آن در بهار انجام شود.

the effect of different irrgiation levels and salinity amounts on aloe vera yield and yield criteria in two different seasons (case study: omidiyeh city)

the herbaceous and perennial crop, aloe vera, has caught the interest of numerous farmers in iran due to its economic and medicinal importance. climatic conditions throughout the year and the quantity and quality of irrigation water affect aloe vera yield. for this reason, the research was conducted with the aim of investigating the effect of aforementioned factors on the aloe vera yield and yield components. to achieve this goal, a strip-block design was carried with two factors, include: amount of irrigation water at three levels i1, i2, i3 (as 50, 75 and 100% of irrigation water requirement, respectively) and irrigation water salinity at two levels s1 and s2 (as 5 [control] and 10 ds.m-1, respectively) with three replications, in a research farm in omidiye, during 2020-2021. the results showed that in the first harvest, irrigation had a significant effects on leaf width, leaf fresh weight, gel weight, the ratio of gel weight to leaf weight, the number of leaves and the water productivity. salinity had a significant effects on leaf thickness, leaf width, leaf fresh weight, gel weight, the ratio of gel weight to leaf weight and water productivity. in the second harvest, irrigation had a significant effects on the ratio of gel weight to leaf weight, number of leaves and water productivity and salinity had a significant effects on leaf width, leaf thickness, leaf fresh weight, gel weight, the ratio of gel weight to leaf weight and water productivity. in both the first and second harvests, the interaction effect of irrigation water and salinity only showed a significant effect on the water productivity. the effect of harvesting time showed significant effects on leaf length, leaf width, leaf thickness, leaf fresh weight, gel weight, number of leaves and water productivity. increasing water stress and salinity caused a decrease in gel weight and other yield criteria in both harvests. the highest gel weight, leaf length and width, leaf fresh weight, leaf thickness and the number of leaves in both harvests were obtained in the i3s1 treatment. but this treatment had the lowest number of leaves in both harvests. the comparison of two harvest seasons showed that the number of leaves and offsets decreased in the second harvest, but the weight of the gel increased. hence, it is advisable to not only fulfill the crop's water needs entirely but also to cultivate it during autumn and harvest in spring.