امکان‌سنجی کاربرد سامانه‌های مختلف آبیاری در اراضی شهرستان نهاوند

استفاده درست از سامانه های آبیاری موجب افزایش بهره وری آب و زمین خواهد شد. برای انتخاب درست سامانه های آبیاری و اولویت بندی کاربرد سامانه های مختلف آن، روش های مختلفی وجود دارد که در آن ها شرایط زمین، کشاورز، اقلیم و منابع آب و خاک مدنظر قرار می گیرند. پژوهش حاضر به اولویت بندی سامانه های مختلف آبیاری در اراضی کشاورزی شهرستان نهاوند پرداخته است. پرسشنامه ابزار اصلی جمع آوری اطلاعات موردنیاز این پژوهش بوده است. ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه این پژوهش مقدار 0/65 به دست آمد که نشان از پایایی قابلقبول آن دارد. جامعه ی آماری کشاورزان مالک اراضی کشاورزی روستاهای استان همدان است که به صورت نمونه گیری تصادفی، از بین 9 شهرستان استان همدان، شهرستان نهاوند و از بین روستاهای آن، 30 روستا انتخاب شدند. از بین کشاورزان این روستاها، حجم نمونه، 379 نفر با استفاده از روش کوکران تعیین شد. کشاورزان منتخب نیز به طور تصادفی انتخاب شدند. در این پژوهش در مرحله ی اول بررسی مطالعه کتابخانه ای با رجوع به اسناد و مدارک موجود در ادارات مربوطه، مقالات انتشاریافته و بررسی یافته های علمی مربوطه انجام گرفت. در مرحله دوم آزمون فرضیه ها و یک روش انتخاب سامانه آبیاری مناسب با در نظر گرفتن معیارهای فیزیکی، اقتصادی- اجتماعی و محیطی ارائه شد. نتایج آزمون فرضیه های پژوهش مشخص کرد که از دیدگاه پاسخگویان هزینه نهاده های مصرفی در ایجاد و به کارگیری نوع سامانه آبیاری و وضعیت اقتصادی کشاورزان، وضعیت آب و هوا، توپوگرافی زمین، خاک، مقدار و کیفیت آب در منطقه مورد مطالعه و ویژگی های فردی و حرفهای (سن، سطح تحصیلات، مالکیت زمین، مقدار زمین زیر کشت آبی و درآمد سالیانه) در انتخاب سامانه آبیاری در سطح احتمال 1% معنی دار و مثبت است. در بخش دوم مطالعه مشخص شد که بیشترین امتیاز توسط سامانه آبیاری بارانی- ثابت (با 349 مزرعه از 379 مزرعه) و سامانه آبیاری بارانی با قابلیت جابه جایی (282 مزرعه از 379 مزرعه) کسب شد. نتایج مطالعه حاضر می تواند موجب بهبود کاربرد سامانه های آبیاری با توجه به شرایط حاکم بر هر مزرعه شده و درنتیجه باعث بهبود بهره وری منابع مختلف تولید شود.

feasibility of using different irrigation systems in the lands of nahavand city

appropriate use of irrigation systems increases the productivity of water and land. there are practical methods for choosing irrigation systems and prioritizing the use of different systems, in which the conditions of land, farmer, climate, and water and soil resources are considered. the present research has focused on the prioritization of different irrigation systems in the agricultural lands of nahavand city. the questionnaire was the main tool to collect the information needed for this research. cronbach's alpha coefficient of the questionnaire of this research was 0.65, which can be accepted as a sign of reliability. the statistical population of farmers is the land owners of the agricultural villages of hamedan province, which were randomly selected from the nine cities of hamedan province, nahavand city and 30 villages from its villages. from among the farmers of these villages, the sample size was 379 people using cochran's method. the selected farmers were also randomly selected. in this research, in the first stage, a literature review was conducted by referring to the documents available in the relevant departments, published articles, and review of relevant scientific findings. in the second stage, a hypothesis test and a method for selecting an irrigation system were performed. it is presented under appropriate irrigation system considering physical, socio-economic and environmental criteria. the results of testing the research hypotheses showed that from the perspective of the respondents, the cost of consumption inputs in creating and using the type of irrigation system and the economic situation of farmers, weather conditions, land topography, soil, quantity and quality of water in the studied area, and studied individual and professional characteristics (age, level of education, land ownership, amount of land under irrigated wheat cultivation, and annual income) was meaningful and positive in selecting an irrigation system at a probability level of 1%. in the second part of the study, it was found that the highest score was obtained by the solid set sprinkle irrigation system (with 349 farms out of 379 farms) and the portable sprinkle irrigation system (282 farms out of 379 farms). the results of the present study can improve the application of irrigation systems according to the prevailing conditions of each farm, and as a result, improve the productivity of different resources.