مدیریت زهاب های‌ حاصل از آبیاری زراعت نیشکر در دشت خوزستان

با توجه به محدود بودن منابع آبی کشور و خشکسالی‌های اخیر و نیز، اثرات سوء زیست محیطی ناشی از رها‌سازی غیر اصولی زهاب‌های حاصل از کشاورزی، مدیریت و بهره‌برداری بهینه از این‌گونه آب‌ها امری ضروری است. در این پژوهش امکان استفاده مجدد از زهاب‌های حاصل از کشت نیشکر در دشت خوزستان برای کشت جو و اکالیپتوس و تخلیه نهایی به تالاب‌های مصنوعی و یا حوضچه‌های تبخیری، به‌صورت برنامه شبیه‌سازی مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا، با استفاده از آزمون‌های شوری‌زدایی، بهترین مدل تجربی شوری‌زدایی خاک‌ها در محدوده مطالعاتی تعیین شد. با استفاده از مدل تجربی شوری‌زدایی، نسبت به تهیه یک مدل شبیه‌سازی، به‌منظور تعیین میزان شوری نهایی خاک (ecf) به ازاء کاربرد تراوشات عمقی حاصل از آبیاری زراعت نیشکر اقدام شد. سپس، بر اساس میزان زهاب نیشکر و نیاز آبی جو و اوکالیپتوس، مساحت زمین‌های قابل کشت این گیاهان تعیین شد. همچنین، با تهیه یک برنامه محاسباتی، مساحت حوضچه تبخیری و یا تالاب‌های مصنوعی، برای تخلیه زهاب‌ باقیمانده از کلیه زراعت‌ها تعیین شد. نتایج نشان داد، با استفاده از زهاب یک هکتار زراعت نیشکر در سال دوم کشت، می‌توان 0.5 هکتار جو کشت کرد و با استفاده از باقیمانده زهاب یک هکتار نیشکر و زهاب 0.5 هکتار جو، می‌توان 0.22 هکتار اوکالیپتوس کاشت. در نهایت، مساحت محدوده‌های مورد زهکشی برای ایجاد یک هکتار حوضچه تبخیری (بیلان آبی صفر)، تالاب (ارتفاع سطح ایستابی 0.25+ متر) و تالاب (ارتفاع سطح ایستابی 0.5+ متر)، با استفاده از مقادیر زهاب باقیمانده از زراعت نیشکر، جو و اوکالیپتوس برابر با 0.4348 متر در طول یک‌سال زراعی به‌ترتیب برابر با 5.715، 12.61 و 19.51 هکتار به‌دست آمد.

management of drainage waters from sugarcane cultivation in khuzestan plain

due to the limited water resources and recent droughts, as well as the adverse environmental effects resulting from the unprincipled release of agricultural drainage waters, the management and optimal utilization of agricultural drainage waters is essential. in this study, the possibility of reusing drainage water from sugarcane cultivation in khuzestan plain for barley and eucalyptus cultivation and final discharge to artificial wetlands or evaporation ponds was investigated as a simulation program. in this regard, using desalination tests, the best empirical model of soil desalination was determined in the study area. using an empirical desalination model, a simulation model was prepared to determine the final values of salinity of soil (ecf) for applying the depth percolation from irrigation of sugarcane. then, based on the amount of sugarcane drainage water and water requirement of barley and eucalyptus, the area of arable land of these plants was determined. also, by preparing a calculation program, the area of evaporative ponds or artificial wetlands was determined to drain the remaining drainage water from all crops. the results showed that using the drainage water of one hectare of sugarcane in the second year of cultivation, 0.5 hectares of barley can be cultivated and using the remaining drainage water of one hectare of sugarcane and drainage water of 0.5 hectare of barley, 0.22 hectare of eucalyptus planting. finally, the area of drainage areas to create one hectare of evaporation pond (zero water balance), wetland (water level + 0.25 m) and wetland (water level height + 0.5 m), using the remaining drainage water amounts of sugarcane, barley and eucalyptus equal to 0.4348 m during a crop year was obtained equal to 5.715, 12.61 and 19.51 ha, respectively.