پتانسیل‌یابی اراضی دیم استان قزوین جهت انجام آبیاری تکمیلی

با توجه به افزایش بی رویه جمعیت و نیاز به تولید غذای بیشتر، افزایش تولید در اراضی دیم ضروری است. پراکنش نامناسب بارش در سال‌های اخیر، مدیریت تامین آب در شرایط بحرانی برای این اراضی در اولویت قرار گرفته است. نتایج نشان داده که یک یا دو آبیاری در زمان‌های حساس، عملکرد اراضی دیم را به شدت افزایش دهد. هرچند آبیاری تکمیلی به منظور ارتقا عملکرد و بهره‌وری مصرف آب در زراعت دیم مورد توجه قرار گرفته ولی بررسی ویژگی‌های خاص اراضی دیم از قبیل ناهمواری، شیب و بررسی دسترسی به منابع آب ضروری است. بنابراین هدف اصلی این تحقیق بررسی قابلیت انجام آبیاری تکمیلی در اراضی دیم براساس ناهمواری و شیب است. بر اساس نقشه کاربری استان قزوین، حدود 284 هزار هکتار اراضی آبی و 132 هزار هکتار اراضی دیم در استان وجود دارد که اغلب این اراضی در دشت قزوین واقع شده‌اند. سپس با توجه به نقشه شیب تهیه شده از منطقه، اراضی دیم جهت اولویت‌بندی برای انجام آبیاری تکمیلی به 4 کلاس شیب طبقه‌بندی شده‌اند: کلاس شیب 5-0 درصد، کلاس شیب 8-5 درصد، کلاس شیب 12-8 درصد و کلاس شیب بیشتر از 12 درصد. در ادامه دو نقشه کاربری اراضی و شیب استان قزوین با هم ادغام شدند (union کردن در محیط arcgis). در اراضی دیم به ترتیب 83، 10.7، 3.8 و 2.5 درصد اراضی دارای شیب کمتر از 5، 8-5، 12-8 و بیشتر از 12 درصد هستند. بنابراین حدود 97.5 درصد اراضی دیم استان قزوین قابلیت انجام آبیاری تکمیلی را دارا هستند. البته بیشتر این اراضی در دشت قزوین و در مجاورت اراضی آبی قرار دارند.

identifying potential rainfed fields for supplementary irrigation in qazvin province

with the increasing population, increasing production in rainfed fields is necessary for food security. with regard poor distribution of rainfall in recent years, water management for rainfed fields in critical conditions has priority. the results showed that for one or two irrigation in sensitive times, the yield of rainfed fields increased. although supplementary irrigation in order to improve yield and water use efficiency in rainfed fields is the attention the study of special characteristic rainfed fields such as topography, slope, and the access to water resources is essential. the main purpose of this study is to evaluate the ability of supplemental irrigation in rainfed fields is based on the topography and slope. according to the land use map of qazvin province, about 284 thousand hectares are irrigated lands and 132 thousand hectares are rainfed fields in the province that most of these lands in the qazvin plain. then with regard to the slope map from the region, rainfed fields for doing supplementary irrigation are classified into 4 classes: 05%, 58%, 812%, and more than 12%. the two land use and slope maps of qazvin province were unified. in rainfed fields, 83, 10.7, 3.8, and 2.5% of fields have slope 05, 58, 812, and more than 12%, respectively. so 97.5% of rainfed fields have the ability to do supplementary irrigation. most of these lands are in the qazvin plain and in the vicinity of irrigated lands.