تحلیل بهره وری اقتصادی آب و کود نیتروژن در آبیاری جویچه ای یک درمیان برای کشت کینوا

بحران آب یکی از مهم‌ترین عواملی است که در مناطق خشک و نیمه‌خشک برای تولید محصولات کشاورزی محدودیت ایجاد می‌کند و برای نیل به امنیت غذایی مطلوب باید آب در بخش کشاورزی به صورت بهینه مصرف شود. به‌منظور بررسی بهره‌وری اقتصادی آب و کود نیتروژن بر روی گیاه کینوا پژوهشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در تابستان 1397 انجام شد. تیمارهای مورد بررسی در این پژوهش شامل 3 روش آبیاری جویچه‌ای (متداول، یک در میان ثابت و متغیر) و 3 سطح کود نیتروژن (50، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار) بود. روش‌های مختلف آبیاری جویچه‌ای بر صفات بهره‌وری اقتصادی کود، بهره‌وری فیزیکی آب (cpd)، شاخص سود به‌ازای متر مکعب آب مصرفی (bpd) و شاخص سود خالص به‌ازای متر مکعب (nbpd) و عامل جزئی سودمندی (pfp) در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شده و سطوح مختلف کود نیتروژن نیز بر بهره‌وری اقتصادی کود، bpd، nbpd و pfp در سطح احتمال یک درصد و بر cpd در سطح احتمال 5 درصد معنی‌دار شد. لازم به ذکر است که اثر متقابل روش آبیاری و سطوح مختلف کود نیتروژن بر صفات بهره‌وری اقتصادی کود و pfp در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار و بر nbpd و bpd در سطح احتمال 5 درصد معنی‌دار بود. نتایج این پژوهش نشان داد که افزایش مقدار نیتروژن نسبت به مقدار توصیه شده (50 کیلوگرم در هکتار) در شرایط آبیاری جویچه‌ای متداول سبب کاهش بهره‌وری اقتصادی آب و کاهش بهره‌وری اقتصادی کود می‌شود. بر این اساس، بیشترین مقدار بهره‌وری اقتصادی آب، بهره‌وری فیزیکی آب و شاخص درآمد به‌ازای هر واحد آب مصرفی در تیمار آبیاری جویچه‌ای یک در میان متغیر و در شرایط اعمال 200 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن به دست آمد.

Economic Productivity Analysis of Water and Nitrogen in Alternate Furrow Irrigation for Quinoa

The water crisis is one of the most important factors that limit the production of agricultural products in arid and semiarid regions, which requires the optimal consumption of water in agriculture to achieve food security in these regions. To investigate the economic efficiency of water and nitrogen fertilizer on Quinoa, an experiment was conducted as a splitplot based on a randomized complete block design with three replications in 2018 at Ferdowsi University of Mashhad. Treatments included three irrigation methods (furrow irrigation (FI), fixed alternate furrow irrigation (FAFI), and variable alternate furrow irrigation (VAFI)) and threelevel of nitrogen fertilizing (50, 100, and 200 Kg/ha). The different furrow irrigation methods on the economic productivity of fertilizer, CPD, BPD, NBPD, and PFP were highly significant (p < 0.01). The different levels of nitrogen fertilizer on the economic productivity of fertilizer, BPD, NBPD, and PFP were significant at 1 percent levels (p < 0.01), and on CPD was significant at 5 percent levels (p < 0.05). The interaction effects on the economic productivity of fertilizer and PFP were highly significant (p < 0.01) and on NBPD and BPD were significant at 5 percent levels (p < 0.05). The results showed that under traditional furrow irrigation conditions, increasing the nitrogen fertilizer reduces the economic efficiency of water and fertilizer (compared to using 50 kg/ha N). The results showed that the highest economic and physical water productivity and BPD were obtained in the treatment of variable alternate furrow irrigation + 200 kg/ha of nitrogen.